Yang Lan Cattleya / TOP 14 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

Trong những loại lan đẹp ấn tượng không thể không nhắc đến lan cattleya. Loại lan với vẻ dẹp kiêu sa đài các đủ sức làm cho bất cứ loại lan nào cũng bị lép vế khi đứng cạnh chúng. Đặc biệt hương thơm của những bông hoa vô cùng quyến rũ đang làm giới chơi lan xôn xao tìm mua bằng được giống lan này.

Theo như thông tin thì lan cattleya được chia làm 2 nhóm chính

Nhóm 1 lá: Loại này phần giả hành chỉ có đúng một lá và chỉ ra từ 1-2 bông hoa to khá đẹp trên một cành.

Nhóm 2 lá: Loại này mỗi giả hành có 2 lá và một chùm sẽ cho ra từ 5-7 bông hóa tuy nhiên hoa nhỏ hơn loại 1 lá.

Loại lan cattleya này có đa thân và cây mang nhiều giả hành để dự trữ chất dinh dưỡng và nước. Tuy nhiên loại lan này phần giả hành hơi thấp và mập hơn các loại lan khác. Rễ nhiều nhỏ và dài mọc căn hành bám vào giá thể. Thường phần trên giả hành sẽ có một đến 2 lá to chính giữa có một lưỡi mèo bao bọc lấy phát hoa. Hoa sẽ mọc vượt lên xuyên qua phần lưỡi mèo để trổ hoa. Thường một năm cây chỉ cho ra từ 3 giả hành.

Vẻ đẹp của chúng thì không còn gì bàn cãi. Phần lá năm cánh cùng phần môi dày to rộng nhăn phần đầu với nhiều màu phối lại cực kì đẹp. Lan cattleya tuy đẹp nhưng lại mau tàn chỉ khoảng 2 tuần. Bù lại hương thơm của chúng cực kì quyến rũ và nếu chăm sóc tốt thì cây lan có thể trồng đến 20 năm.

Tuy nở hoa đẹp nhưng việc trồng thành công loại hoa này nở hoa cũng là cả một quá trình không dễ dàng gì. Một cây bình thường thì có khi phải đến mấy năm mới cho ra hoa. Chúng ta có thể áp dụng cách tách hoặc chiết cành để trồng loại lan này nhưng cần phải có một số kĩ thuật mới phát triển khỏe mạnh được.

Cattleya

Tông: Epidendreae Tông phụ: Laeliinae

Phân bố: Gần như toàn bộ 50 loài và một số đáng kể loài lai trong tự nhiên đều ở Nam Mỹ, có 1 loài ở Trung Mỹ.

Là giống lan biểu sinh hoặc thạch lan, với những giả hành hướng lên trên, có hình ống, hình con quay hoặc hình cái chùy. Có 1-2 lá trên đỉnh, ít khi có 3 lá, lá dày và dai, hình thuôn. Vòi hoa không phân nhánh, xuất hiện trong một cái bao dày vỏ, ở nước ta thường gọi là lưỡi mèo, chỉ có một ít hoa, hoa to, màu rực rỡ, có hương thơm. Các lá đài đều giống nhau, cánh hoa thường rộng hơn.  

Môi thường có ba thùy, hình ống khói. Mép của thùy giữa thường gợn sóng. Trụ hoa dài. Khối phấn: 4.

Hầu hết các loài thuộc giống Cattleya đều xuất hiện với một dải màu rộng mà nhiều cây đã được chọn vẫn còn hiện hữu, chúng dùng để lai tạo với những loài cùng trong một giống hoặc lai chúng với các loài thuộc giống khác, với những giống có quan hệ như Brassia, Laelia, Rhyncholaelia và Sophronitis.

Nhiều loài lan Cattleya lai với Sophronitis lại cho ra loài lan mới có thân nhỏ hơn nhiều so với bản thân Cattleya.

Các loài thuộc Cattleya và các loài lai với chúng nằm trong số những loài đẹp nhất của các giống lan, song có lẽ ngày nay người ta ít trồng nếu so với trong quá khứ, lúc đó việc trồng Cattleya là rất phổ biến, nhất là ở Hoa Kỳ vì họ trồng chúng để kinh doanh hoa cắt cành và hoa cài ngực áo. Lý do đối với việc ít người trồng có thể là do kích thước của cây lan.

CÁCH TRỒNG Cattleya nên được trồng trong chậu hoặc trong giỏ với chất trồng thô để thoát nước tốt, ánh sáng tốt (đây là yếu tố cần thiết để hoa có thể cho hoa), đặt chúng ở nơi thông gió tốt, tưới nhiều nước và bón đủ phân trong thời gian cây đang phát triển. Khi cây bước vào thời kỳ nghỉ thì giảm lượng nước tưới nếu không bộ rễ sẽ bị hư hại. Có thể thay chậu và tách chiết một khi đã thấy có chồi mới xuất hiện. Hầu hết các loài thuộc Cattleya đều ưa nhiệt độ rung bình, song cũng có loài có thể trồng nơi có nhiệt độ ấm áp.

Cattleya aclandiae  Đây là một trong những loài Cattleya có thân nhỏ, chỉ cao 12 cm, có 2 lá, dài 10 cm, rộng 2,5 cm. Vòi hoa có 1-2 hoa, hoa tươi lâu, mùi hương nồng, hoa to 7-11 cm. Lá đài và cánh hoa có màu vàng chanh, vàng hoặc màu da bò, có những vệt màu hạt dẻ và nâu. Môi có màu đỏ sáng, phần gốc màu vàng.  Lan biểu sinh, trong những vực gần bờ biển, trên độ cao 100-400 m ở Brasil.

Cattleya amethystoglossa Giả hành hình trụ, dài 50-100cm, có 2 lá. Vòi hoa dài 25 cm, có 5-10 hoa, hoa to 5-10 cm, các lá đài và cánh hoa màu trắng hoặc hồng nhạt, có những đốm màu đỏ đậm. Các thùy bên của mọi màu trắng, thùy giữa màu đỏ tía. Lan biểu sinh, đôi khi là thạch lan ở những vùng đất thấp của Brasil. Loài tương tự: Cattleya guttata Lindley ở  Brasil, có lá đài màu xanh hoặc xanh vàng và các cánh hoa có những đốm màu đỏ tía hoặc nâu. Loài Cattleya leopoldii có các lá đài màu xanh đồng, các cánh hoa dầy đặc những chấm màu hạt dẻ, hai thùy bên của môi hoa màu hồng nhạt, thùy giửa màu đỏ tía.

Cattleya bicolor Các giả hành hình trụ thon, cao 30 cm, có 2 lá. Vòi hoa dài 20 cm, có 2-5 hoa, hoa to 10 cm, hoa bền và có hương thơm. Các lá đài và cánh hoa màu xanh ánh lên màu đồng đỏ. Môi liền, đậm đà màu đỏ quế, môi hình thuôn hoặc hình cái nêm (chêm), ở gốc có cái cựa.

Lan biểu sinh trong rừng trên núi gần bờ biển ở Brasil.

Cattleya dowiana Giả hành hình cái chùy, dài 22 cm, là loài 1 lá. Vòi hoa hướng lên trên, có thể có nhiều hoa, hoa to tới 18 cm, có hương thơm. Các lá đài và cánh hoa có màu vàng đến màu đồng nhạt, môi đỏ tía, có những đường gân màu vàng. Ra hoa vào mùa hè. Chúng ưa khí hậu ấm và nhiệt độ về đêm tối thiểu là 18oC. Bắt đầu từ màu thu đến mùa xuân thì không cần tưới. Lan biểu sinh trong những khu rừng mưa, trên độ cao 250-800 m, ở Costa Rica, Colombia, Panama.

Cattleya intermedia Giả hành hình trụ cao 40 cm, có 2 lá. Vòi hoa cao 25 cm, có 3-7 hoa, hoa to 13 cm, tươi lâu. Các lá đài và cánh hoa có màu trắng tới màu tím hoa cà, đôi khi có những đốm màu đỏ tía. Môi có 3 thùy, hai thùy bên màu trắng, thùy giữa màu đỏ tía, mép quăn và gợn sóng. Lan biểu sinh và thạch lan, trong rừng gần bờ biển Atlantic ở Brasil, Uruguay, Paraguay.

Cattleya labiata Giả hành cao 30 cm, hình cái chùy, có 1 lá. Vòi hoa hướng lên trên, có 4-5 hoa, hoa to 15- 20 cm. Lá đài và cánh hoa trắng hoặc hồng. Môi lớn, có ba thùy cuộn vào trong, hình ống khói, màu đỏ đậm, họng có những đốm vàng, mép quăn và gợn sóng. Hiện tại có nhiều màu khác nhau. Ra hoa vào mùa thu vì lúc đó ngày sẽ ngắn hơn, có thể làm cho chúng ra hoa vào bất kỳ thời gian nào trong năm miễn là làm sao cho ngày ngắn đi. Xuất xứ: Brasil Loài tương tự: Cattleya warneri Moore Cũng ở Brasil, cây nhỏ hơn, ra hoa vào cuối mùa xuân, ít khi ra hoa vào mùa thu. 

Cattleya lawrenceana Giả hành hình cái chùy, thường có màu đỏ, dài 25 cm, có 1 lá. Đôi khi lá có những chấm đỏ tía. Vòi hoa cao 15 cm, có 5-8 hoa, hoa to 12,5cm. Lá đài và cánh hoa trắng bóng hoặc hồng. Môi hoa liền với một ống thon, dài, phần gốc màu trắng, đỏ tía dần về phía đỉnh. Ưa khí hậu ấm áp, nhiệt độ thấp nhất là 18oC. Lan biểu sinh trong những khu rừng nhiều mưa, nếu là thạch lan thì sống trên các vùng đá lộ thiên, trên độ cao 400-1.900 m ở Brasil, Guyana, Venezuela.

Cattleya loddigesii Giả hành hình trụ, thon nhỏ, cao 30 cm, có 2 lá. Hoa tó 11 cm, có hương thơm, màu trắng xanh đến hồng, hoa lâu tàn. Môi có ba thùy, màu hồng nhạt đến màu hoa tử đinh hương đậm, hai thùy bên hướng lên trên, thùy giữa gần như vuông, quăn mép.  Lan biểu sinh hoặc thạch lan, ở miền đông bắc Argentina, miền đông nam Brasil, Paraguay. 

Cattleya lueddemanniana Giả hành hình trụ, dài 25 cm, có 1 lá. Lá màu xanh xám, khi lá mới hình thành đôi khi có những chấm màu đỏ tía. Vòi hoa có 3-5 hoa, hoa to 22 cm, hương nồng. Các lá đài và cánh hoa có màu hoa oải hương nhạt hoặc đậm, đôi khi là màu đỏ tía. Thùy giữa của môi hình bán cầu, mép quăn, ở phần chân của môi có mảng màu vàng. Trụ hoa cuốn lại ở phần đầu. Ra hoa vào mùa xuân, nhưng nó lại cần có nhiều ánh sáng để phát hoa. Lan biểu sinh ở những vùng trồng cây, trên độ cao 0-1.500 m ở Venezuela.

Cattleya luteola Giả hành dài từ 9-15 cm, hình trứng hoặc hình cái chùy, chỉ có 1 lá. Vòi hoa ngắn hơn lá, có 2-6 hoa, hoa to 5 cm, màu vàng hoặc xanh vàng, bên trong môi có những sọc đỏ. 

Lan biểu sinh, trong những khu rừng nhiều mưa, trên độ cao 100-1.200 m, ít khi thấy trên độ cao 2.000 m, ở Bolivia, Brasil, Ecuador và Peru.

Cattleya maxima

Lan biểu sinh hoặc thạch lan, trong các khu rừng gần bờ biển khô hạn theo mùa, trên độ cao 1.800 m, ở Colombia, Ecuador, Peru, Venezuela.

Cattleya mossiae Giả hành dài 25 cm, hình con quay, có 1 lá. Vòi hoa cao 30 cm, có 2-7 hoa, hoa to 20 cm, hương thơm, lâu tàn. Các lá đài và cánh hoa màu trắng đến hồng. Môi màu trằng hoặc hồng, với một cái họng vàng, có những đường gân màu đỏ tía. Thùy giữa của môi hình bán cầu, màu đỏ đậm, mép gợn sóng. Ra hoa vào mùa xuân.

Lan biểu sinh, trong rừng, trên độ cao 900- 1.500 m, ở Venezuela (đây là quốc hoa của Venezuela)

Cattleya percivaliana Giả hành dài 15 cm, to 2 cm, hình trụ hoặc hình cái chùy, có 1 lá. Vòi hoa cao 25 cm, có 2-5 hoa, hoa to 12,5 cm, hoa chóng tàn, có mùi mốc hoặc mùi gia vị. Các lá đài và cánh hoa màu hoa tử đinh hương. Thùy giữa có màu đỏ tía, mép có màu nhạt hơn, họng màu cam. Ra hoa vào mùa đông. Thường là thạch lan, đôi khi thấy chúng là lan biểu sinh, trồng trực tiếp dưới ánh sáng mặt trời, trên độ cao 1.300-2.000 m ở Colombia, Vevezuela.

Cattleya trianae

Ở Colombo loài này được tôn vinh là quốc hoa.

Loài tương tự: Cattleya schrodenrae Reichenbach f. cũng ở Colombia, có hoa còn lớn  hơn, thường là màu trắng hoặc màu hoa tử đinh hương, rất thơm, với cái môi quăn tít. 

Cattleya violacea Giả hành cao 30 cm, hình trụ đến hình cái chùy, thân thường có màu đỏ và có khía rãnh. Có 2 lá, lá màu xanh với những đốm màu đỏ tía. 

Vòi hoa cao 30 cm, có 3-7 hoa, hoa có hương thơm, to 12 cm, hoa lâu tàn. Các cánh hoa và lá đài có màu hồng đến đỏ tía. Môi có ba thùy với màu tím đậm, điểm thêm màu vàng, phần gốc màu trắng, thùy giữa chuyển sang hình thuôn,có khía. Ra hoa vào cuối mùa xuân tới đầu mùa hè. Lan biểu sinh, trong các khu rừng nhiều mưa, trên độ cao 0-600 m, ở vùng nhiệt đới Nam Mỹ. 

Cattleya walkeriana Là một loài lan nhỏ, giả hành cao 12 cm, 1-2 lá, Vòi hoa cao 20 cm, có 1-2 hoa, hoa to 12 cm, hương thơm, màu hoa hồng hoặc màu đỏ tía. Môi có màu đỏ đậm với một chi tiết có màu trắng hoặc vàng, sọc màu đỏ tía. Ra hoa vào cuối mùa đông sang mùa xuân.

Lan biểu sinh hoặc thạch lan, trên độ cao 2.000 m, ở Brasil.

Cattleya wallisii Cùng loài: Cattleya eldorado Linden. 

Giả hành cao 15 cm, có 1 lá. Vòi hoa chỉ có ít hoa, hoa to 14-17 cm. Các lá đài và cánh hoa có màu hồng, môi đỏ tía viền vàng cam, họng màu trắng, phần đỉnh của môi có các khía. Ra hoa vào mùa hè-thu. Giống như Cattleya dowiana, chúng thích hợp với khí hậu ấm áp và cần một thời gian nghỉ khô sau khi ra hoa. Loài này được biết đến nhiều hơn bởi cái tên sau này, đó là C. eldorado. 

Lan biểu sinh, trong rừng mưa nhiều ở vùng đất thấp, thuộc Brasil.

Cattleya warscewiczii Cùng loài: Cattleya gigas Linden & André 

Giả hành dài 20-40 cm, hình trụ, lâu dần có các khía rãnh, có 1 lá. Vòi hoa cao 45 cm, có 3-10 hoa, hoa thơm, to 18-27 cm, đây là loài có hoa to nhất trong cùng loài. Các lá đài và cánh hoa màu hồng cho đến màu hoa oải hương, môi đỏ tía với 2 cái mắt màu vàng, mép gợn sóng. Ra hoa vào mùa hè.  Lan biểu sinh ưa ánh sáng mạnh, trên độ cao 500-1.500, ở Colombia.

Nguồn : Sách về hoa lan ( Biên soạn : Bác Phạm Tiến Khoa ) Mua sách

1. Khi nào thì thay chậu và tách chiết Bạn tiến hành thay chậu khi thấy cây phát triển chật chậu hoặc giá thể bị mục rữa, đọng muối, rễ cây không phát triển. Đối với lan Cattleya bạn có thể tiến hành tách chiết vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng tốt nhất vẫn là vào thời điểm cây phát triển mạnh nhất sẽ giúp cây nhanh chóng phục hồi và phát triển trở lại. Chậu Cattleya khi đem tách chiết tốt nhất là nên để khô, không tưới nước nhiều, không tách chiết vào những ngày mưa vì độ ẩm không khí quá cao, nhựa trong cây nhiều làm cho vết cắt khó lành, đồng thời còn để phòng tránh các loại nấm gây hại xâm nhập.

Dụng cụ dùng để tách chiết như: dao, kéo, kiềm cắt cây, chậu, giá thể điều phải được xử lý, khử trùng trước khi sử dụng. Sau khi cắt bạn nên bôi thuốc vào vết cắt cho cây mau lành.

2. Các bước tiến hành tách chiết– Bước 1: Tháo móc treo chậu ra, dùng hai tay vỗ xung quanh thành chậu, bóc tách các rễ mọc chờm ta ngoài thành chậu và nâng cả bụi lan ra thành chậu.– Bước 2: Dùng tay tách hết các giá thể cũ còn bám vào gốc cây.– Bước 3: Dùng que hoặc đũa chọc vào giữa các khe cho giá thể còn bám lại xung quanh bong ra hết.– Bước 4: Dùng kéo hoặc dụng cụ cắt thật sắc, đổ cồn vào dụng cụ và đốt trước khi cắt để phòng lây lan nấm bệnh. Cắt bỏ sạch những rễ đã hư thối.– Bước 5: Xác định điểm cắt tách. Mỗi đơn vị tách ra nên có từ 3 giả hành trở lên, hướng tách ra phải còn đủ mắt ngủ có thể phát triển thành chồi non. Quá trình tách chiết là quan trọng nhất. Đánh dấu điểm cần cắt trước sau đó mới tiến hành cắt. Lưu ý vết cắt phải thật ngọt, tránh làm vết cắt bị dập. Sau đó bôi vôi, sơn hoặc thuốc sát trùng vào vết cắt. Đơn vị lan mới tách ra, cần vệ sinh sạch sẽ, cắt bỏ rễ thối, hỏng, xả sạch dưới vòi nước, để ráo, bôi vôi vào vết cắt. Tốt nhất bạn nên để cây ở chổ mát sau 1-2 ngày thì tiến hành trồng lại.

– Bước 6: Chuẩn bị giá thể, có nhiều loại giá thể trồng lan Cattleya nhưng tùy vào từng vùng miền và điều kiện trồng khác nhau mà bạn chọn loại giá thể cho phù hợp. Ngoài ra, bạn có thể trồng bằng đá bọt, sỏi nhẹ, than củi chọn thật chắc, sờ vào không tạo ra bụi than, ngâm xả nhiều lần khi nào than chìm xuống đáy xô nước là có thể đem trồng.

– Bước 7: Chậu cũ sử dụng lại phải rửa sạch bằng xà phòng loãng. Để giúp cây đứng vững nên làm cọc đỡ hoặc cột dây cho cây đứng vững. Dùng dây thép cứng cột ngang quang treo, dùng đũa gác ngang miệng chậu, dùng cước có giãn cố định lan.

– Bước 8: Là khâu trồng lại, dưới đáy chậu đặt một ít xốp, xếp than vào chậu theo thứ tự to dưới, nhỏ trên. Nếu xếp than theo chiều đứng thẳng, kê một miếng xốp nhỏ dưới gốc lan không cho tiếp xúc trực tiếp với than củi. Để chậu cây vào chổ mát, chờ khi cây ra trở lại và bám nhiều xuống than thì bổ sung thêm dớn cọng trên bề mặt.

3. Chăm sóc lan Cattleya sau khi tách chiết Sau khi tách chiết và trồng lan lại xong thì đưa chậu lan vào bóng râm mát khoảng 50-60% ánh sáng, không tưới trong vòng 7-10 ngày đầu. Sau đó pha B1 loãng khoảng 1cc/11 phun sương hàng tuần cho cây nhanh ra rễ, khi cây ra rễ rồi mới bổ sung thêm dớn cọng trên bề mặt. Dùng phân 30:10:10 và B1 pha loãng – ½ liều lượng chỉ định bón hàng tuần.

Khi cây hoàn chỉnh 1 tép thì đổi sang phân NPK 20:20:20 nên pha loãng hơn hướng dẫn và bón định kỳ, khi cây thật khỏe mạnh, có khoảng 5-6 giả hành ổn định thì có thể điều chỉnh dinh dưỡng nhằm thúc đẩy cây cho hoa bằng các loại phân bón có tỷ lệ P cao hơn, tăng ánh sáng cho cây, giảm 50% lượng nước tưới bình thường.