Xem Hinh Hoa Lan Cattleya / TOP 12 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

Một vài bạn hỏi rằng có phải cây lan Mỹ dung dạ hương (Vanda denisoniana) của ta có phải là thơm nhất không?

Xin thưa rằng cây này không phải của riêng chúng ta mà Miến Điện, Trung Hoa, Thái Lan, Lào đều có cả. Còn thơm nhất thì cũng xin thưa rằng không, hơn nữa câu hỏi quá bao quát, không rõ ràng. Bạn muốn nói thơm nhất trong loài Vanda hay thơm nhất trong các loài hoa Lan?

Theo John Clark Cuddy một nhà trồng lan và nghiên cứu về hương thơm, những cây Vanda có hương thơm được xếp hạng như sau:

1. Vanda tricolor 2. Vanda cristata hay Trudelia cristata 3. Vanda denisoniana 4. Vanda amesiana hay Holcoglossum amesiana 5. Vanda pumila hay Trudelia pumila 6. Vanda alpina hay Trudelia alpina

Chúng ta cũng nên tìm hiểu sơ qua về sự khác biệt giữa 2 loài Vanda và Trudelia. Năm 1881 Nathaniel Wallich khám phá được cây lan Vanda cristata tại Nepal và gửi về vườn bách thảo Kew, Anh quốc. John Lindleyi là người đầu tiên mô tả cây này vào năm 1834 trong cuốn “Những loài và những giống hoa lan” (Genera and Species of Orchidaceous Plants).

Năm 1986 Leslie Garay lập ra loài Trudelia căn cứ vào lưỡi của bông hoa Trudelia alpina không có cựa và hướng ra phía trước và Karlheins Senghas chuyển các cây Vanda cristata và Vanda pumila sang loại Trudelia vào năm 1888. Nhưng năm 1992-1996 Eric Christenson vẫn cho rằng những cây này thuộc loài Vanda. Vì vậy bây giờ nhiều người cho 2 loại kể trên chỉ là đồng danh, ai muốn gọi sao thì gọi.

Trong số 6 cây này, ngoại trừ cây Vanda Tricolor mọc ở Java và Lào, 4 cây sau đều có mọc tại Việt Nam, nhưng biết đâu chúng ta chẳng có, có thể là tìm chưa ra đó thôi.

*Vanda tricolor thường mọc ở trên cành cây hoăc ở gần gốc, thân cao trên dưới 1 m, lá dài 40-50 cm, rộng 3-4 cm. Chùm hoa mọc ở nách lá, dài 25-35 cm mang theo 7-15 hoa. Hoa to từ 5-7 cm, mầu trắng có những đốm hay sọc tím nâu ở mặt trước, mặt sau trắng tuyền, nở vào mùa Hạ và lâu tàn. Hương thơm ngát khi có nắng vào khoảng 9-10 giờ sáng đến giờ chiều.

* * * * *Vanda alpina hay Trudelia alpina Thân cao chừng 20-25 cm, lá dài 15-20 cm hoa 2-3 chiếc, to khoảng 2 cm, nở vào cuối mùa Xuân. Cánh hoa mầu xanh đậm hơn các giống Trudelia cristata và Trudelia pumila và lưỡi hoa hình tam giác với mầu nâu sậm.

Vanda pumila hay Trudelia pumila là một cây lan nhỏ moc tại các nước Á Châu. Cao chừng 20-30 cm, lá dài khoảng 12 cm. Dò hoa ngắn có từ 3-5 hoa mầu xanh trắng hay xanh nhạt, to khoảng 3-5 cm. Có người nhầm lẫn cây này với Vanda cristata. Nếu nhìn kỹ sẽ thấy lưỡi hoa Trudelia cristata chẻ làm 2 như lưỡi rắn, trái lại lưỡi hoa Trudelia pumila hình tròn. Người ta thường gọi là Lan Uyên Ương vì phần đông chỉ có 2 hoa nhưng tại vườn lan Vĩnh Mai và tại Đà lạt có nhiều cây có tới 4-5 hoa.

Vanda amesiana hay Holcoglossum amesiana cây, lá giống như Vanda, nhưng hoa lại giống như Holcoglosum, nên mỗi người gọi một khác. Thân cao từ 20-40 cm lá dài 20-25 cm. Dò hoa dài 30-25 cm có tới 15-30 hoa nở vào cuối mùa Đông tại Trung Quốc, Miến Điện, Lào, Việt Nam và Căm Bốt.

Vanda denisoniana là một loài phong lan cao tới gần 1 m, lá mọc 2 bên dài 30-40 cm rộng 3-4 cm. Chùm hoa mọc ở nách lá thứ 6-7, dài 20-30 cm có 5-8 hoa to chừng 5-7 cm mầu vàng chanh nở vào mùa Xuân hay dầu mùa Hạ. Hương thơm như mùi va-ni vào lúc nhá nhem tối. Hình ảnh bên dưới chúng tôi chụp tại Vườn Lan Vĩnh Mai Đà Lạt vào tháng 4-2009. Nhưng Vanda denisoniana cũng có có cây hoa mầu vàng sậm hay nâu đậm được coi như là một biến dạng Vanda denisoniana var. hebraica mà cũng có người cho là Vanda brunei.

Vanda cristata hay Trudelia cristata là một cây phong lan lan cỡ trung bình, mọc tại Hồi, Ấn độ, Tây Tạng và Trung Hoa trên các cao độ từ 600-2300 m. Thân cao chừng 25-30 cm, lá dài 20-30 cm, chùm hoa ngắn 15-20 cm. Hoa 5-7 chiếc to 3-5 cm, cánh hoa mầu xanh, dầy và cứng lâu tàn. Lưỡi hoa phía dưới chẻ làm hai.

Theo các sách vở và tài liệu để lại từ trước, cây lan này không mọc tại Việt Nam. Nhưng trong bản Turczaninowia 2005, 8(1): 39-97 Tiến sĩ Leonid Averyanov xác nhận ngày 9-3-2004 Tiến sĩ Phan Kế Lộc và T. T. Anh đã tìm thấy tại Thuận Châu, Sơn La. Trong bộ sưu tập của các anh Nguyễn Minh Đức, Chu xuân Cảnh đều có cây này. Và chính tôi cũng thấy cây này tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên Sơn vào tháng 3 năm 2009.

Martin R. Motes một chuyên gia về Vanda cho biết mầu sắc của lưỡi hoa có thể thay đổi từ mầu nâu đen sang đỏ thẫm cùng trong một cây hay từ năm này qua năm khác.

Thực ra nếu chỉ nghe mô tả và xem qua các hình ảnh, chúng ta khó lòng nhận xét và so sánh giữa các cây Trudelia. Nhưng may thay một người có lẽ là người Việt, với biệt danh Cholon đã đưa lên hình ảnh của cây Trudelia alpina với 3 chiếc hoa của Trudelia cristata, Trudelia pumila và Trudelia alpina chụp chung với nhau bên chiếc thước, thực là rõ ràng.

Lan Cattleya có vẻ đẹp đài các, kiêu sa và đặc biệt có mùi hương rất quyến rũ đang trở thành thú chơi thượng đẳng của những người chơi lan. Cattleya có tuổi thọ rất dài, có thể sống đến 20 – 30 năm nếu chăm sóc tốt.

Về phương diện ngoại hình Cattleya có thể chia làm hai nhóm

1. Nhóm một lá

Mỗi cây chỉ mang một lá trên đỉnh. Nhóm này thường cho từ 1-6 hoa trên một phát hoa. Hoa rất lớn với màu sắc rất rực rỡ và thơm, ví dụ như Cattleya eldorado, gaskelliana, labiata, lueddemanniana, mendelii, mossiae, percivaliana, schroederae, trianaei, warscewiczii …

Cattleya eldorado

Cattleya gaskelliana Thân của nhóm này cao khoảng 8-30cm, lá thường xanh đậm dầy, dai, dài khoảng 20cm, rộng đến 7cm. Phát hoa mang hoa rất to có thể lên đến 25cm đường kính. Cattleya labiata và trianaei là loài tiêu biểu nhất trong nhóm với nhiều loại phụ.

Tuy nhiên bất cứ cái gì cũng đều có sự ngoại lệ. Sự ngoại lệ ở đây là Cattleya luteola mặc dù thuộc nhóm Cattleya Một lá nhưng lại có thân nhỏ và hoa cũng nhỏ.

2. Nhóm hai lá

Mỗi cây mang 2 hay 3 lá trên đỉnh. Nhóm này thường cho hoa nhỏ hơn và mọc thành từng cụm như Cattleya aclandiae, amethystoglossa, aurantiaca, bowringiana, harrisoniana, intermedia, leopoldii, schilleriana, skinneri, walkeriana …

Cattleya aclandiae

Cattleya aurantiaca

Thân của nhóm này ốm hơn nhưng rất cao, trung bình cây cao khoảng 60cm nhưng có loài cao đến 1,5m, mang 2 hoặc 3 lá trên đỉnh. Lá cũng nhỏ hơn, dài khoảng 20cm, màu xanh nhạt.

Phát hoa vươn cao từ một bọc xanh trên đỉnh, mang nhiều hoa có khi lên đến 15 hoa. Hoa nhỏ hơn, chỉ khoảng 10-15cm đường kính và cánh hoa cũng thường thuôn dài hơn.

Trong nhóm Cattleya hai lá phổ biến nhất là Cattleya skinneri

Cattleya skinneri được Bateman phân loại và đặt tên để vinh danh nhà thám hiểm và chuyên săn lùng thực vật nổi tiếng George Ure Skinner.

Cây thuộc loại phụ sinh trên cành cây, có khi sống trên các vách đá. Thân cao đến 50cm mang 2 lá hình bầu dục dài 10-20cm, rộng 3-6cm trên đỉnh. Phát hoa ra từ một bọc hình lá trên đỉnh các cây trưởng thành, mang 4-12 hoa màu hồng tím, lớn đến 8cm. Môi hoa hình ống loe ra với họng màu trắng kem.

Cattleya skinneri có nhiều loài phụ như trắng tuyền, hoặc trắng với họng màu tím. Cattleya skinneri rất được các nhà lai tạo lan ưa chuộng để dùng làm giống căn bản lai tạo vì chúng rất khoẻ và mau hoa.

Cattleya hardyana là giống lai tự nhiên giữa Cattleya dowiana var aurea và Cattleya warscewiczii được tập đoàn của Hardy tìm thấy năm 1886 và đưa về Anh, khi cây trổ hoa được đặt tên của Hardy. Sau đó ở vườn ươm người ta cũng đã lai tạo giữa hai giống trên và được kết quả tương tự.

Trong thiên nhiên người ta tìm thấy khá nhiều loài Cattleya lai tạo tự nhiên như Cattleya guatemalensis được Linden và Reichenbach tìm thấy ở Guatemala, nó là kết quả của sự thụ phấn tự nhiên giữa Cattleya skinneri và Cattleya aurantiaca. Sau đó ít lâu ở Honduras, Ames và Correll tìm thấy một giống Cattleya mà họ đặt tên là Cattleya pachecoi, thực chất nó chính là Cattleya guatemalensis. Hoặc như Cattleya brasiliense là giống lai tự nhiên giữa Cattleya bicolor và Cattleya harrisoniana.

Các giống hoa lai nhân tạo của Cattleya

Giống Cattleya lai nhân tạo đầu tiên là Cattleya Hybrida được tập đoàn Veitch đăng ký bản quyền ngày 1/1/1863. Cattleya Hybrida được nhân giống giữa Cattleya guttata và Cattleya loddigesii.

Đến nay người ta đã lai tạo ra hàng ngàn giống Cattleya đủ mọi hình dáng và màu sắc, trong đó rất nhiều giống đã được các nước in lên tem.

Cattleya Carpa = C labiata x C amethystoglossa Cattleya Francis = C Bow Bells x C Swan Cattleya Fabia = C labiata x C dowiana Cattleya Frasquita = C velutina x C bicolor

Người ta không những lai tạo các giống Cattleya mới trong cùng một chi mà còn lai chúng với các chi hoa khác trong cùng một phả hệ như Laelia, Brassavola, Sophronitis ..

Cattleya x Brassavola = Brassocattleya (thường được viết tắt là BC) Cattleya x Laelia = Laeliocattleya (LC) Cattleya x Sophronitis = Sophrocattleya (SC) Cattleya x Schomburgkia = Schombocattleya

Không những thế, người ta còn lai 3 chi thậm chí 4 chi trong cùng một phả hệ với nhau như:

Cattleya x Brassavola x Laelia = Brassolaeliocattleya (Blc) Cattleya x Laelia x Sophronitis = Sophrolaeliocattleya (Slc) Cattleya x Brassavola x Laelia x Sophronitis = Potinara (POT)

Hoặc có những tổ hợp lai phức đến đáng kinh ngạc như SLC Estella Jewell được lai tạo qua rất nhiều thế hệ của 16 chi loài khác nhau.

Trong những loại lan đẹp ấn tượng không thể không nhắc đến lan cattleya. Loại lan với vẻ dẹp kiêu sa đài các đủ sức làm cho bất cứ loại lan nào cũng bị lép vế khi đứng cạnh chúng. Đặc biệt hương thơm của những bông hoa vô cùng quyến rũ đang làm giới chơi lan xôn xao tìm mua bằng được giống lan này.

Theo như thông tin thì lan cattleya được chia làm 2 nhóm chính

Nhóm 1 lá: Loại này phần giả hành chỉ có đúng một lá và chỉ ra từ 1-2 bông hoa to khá đẹp trên một cành.

Nhóm 2 lá: Loại này mỗi giả hành có 2 lá và một chùm sẽ cho ra từ 5-7 bông hóa tuy nhiên hoa nhỏ hơn loại 1 lá.

Loại lan cattleya này có đa thân và cây mang nhiều giả hành để dự trữ chất dinh dưỡng và nước. Tuy nhiên loại lan này phần giả hành hơi thấp và mập hơn các loại lan khác. Rễ nhiều nhỏ và dài mọc căn hành bám vào giá thể. Thường phần trên giả hành sẽ có một đến 2 lá to chính giữa có một lưỡi mèo bao bọc lấy phát hoa. Hoa sẽ mọc vượt lên xuyên qua phần lưỡi mèo để trổ hoa. Thường một năm cây chỉ cho ra từ 3 giả hành.

Vẻ đẹp của chúng thì không còn gì bàn cãi. Phần lá năm cánh cùng phần môi dày to rộng nhăn phần đầu với nhiều màu phối lại cực kì đẹp. Lan cattleya tuy đẹp nhưng lại mau tàn chỉ khoảng 2 tuần. Bù lại hương thơm của chúng cực kì quyến rũ và nếu chăm sóc tốt thì cây lan có thể trồng đến 20 năm.

Tuy nở hoa đẹp nhưng việc trồng thành công loại hoa này nở hoa cũng là cả một quá trình không dễ dàng gì. Một cây bình thường thì có khi phải đến mấy năm mới cho ra hoa. Chúng ta có thể áp dụng cách tách hoặc chiết cành để trồng loại lan này nhưng cần phải có một số kĩ thuật mới phát triển khỏe mạnh được.

– Khi cây đạt đến giai đoạn phát triển hoàn chỉnh, cây có được 5 hay 6 tép lá thì có thể tiến hành kích hoa. Yêu cầu cơ bản nhất là tép lá thứ 6 phải khỏe mạnh, đủ khả năng cho hoa. Sau đó, người trồng phun phân NPK tỉ lệ 19 – 31 – 17 hay 6 – 30 – 30 theo đúng liều chỉ định. Mật độ phun có thể tiến hành 3 ngày 1 lần hay mỗi lần cách nhau 7 – 10 ngày, tùy thuộc vào nồng độ phân mà bạn pha.

– Sau 3 lần phun như trên, đến lần thứ 4 thì chuyển sang phun phân NPK 20 – 20 – 20, đợi sau 1 tuần thì phun thêm phân 19 – 31 – 17. Hoàn tất những công đoạn trên cây sẽ bắt đầu ủ nụ, cho hoa.

Việc bón phân cho Cát lan không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng tối thiểu cho cây, mà còn hỗ trợ quá trình ủ nụ, ra hoa của cây. Bạn nên bắt đầu bón phân kích thích từ giữa tháng 8 đến hết tháng. Mỗi ngày dùng phân bón NPK 20 – 20 – 20, tỉ lệ 0.7g/ lít, kết hợp cùng Antoinc 0.3 – 0.5cc/lít cho lan 4 – 5 lần mỗi ngày. Ưu tiên bón phân bằng cách phun sương trên lá, phun vào các mắt ngủ để cây dễ hấp thụ và ra hoa đúng thời điểm.

Không nên trồng lan ở nơi quá cao, có nhiều gió lùa. Vì vậy, việc thiết kế giàn che là vô cùng cần thiết. Đồng thời, giàn che còn góp phần hạn chế bụi bẩn, ô nhiễm, nắng, rét trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Tùy vào đặc điểm ở khu vực trồng mà bạn điều chỉnh độ dày – mỏng của giàn che, lưới che cho phù hợp.

Việc tưới nước cho lan sẽ đảm bảo môi trường sống cơ bản để cây sinh trưởng, phát triển tốt, ra hoa đúng thời điểm. Sau khi kích thích bằng phân bón, bạn sẽ thấy mắt ngủ của lan Cattleya sưng to và phát triển thành giả hành mới, đây là lúc bạn nên chú ý chăm sóc để kích thích hoa nở. Trong giai đoạn này, bạn chỉ nên tưới nước ở gốc vừa đủ, đảm bảo độ thông thoáng của rễ. Tránh tưới nước trực tiếp vào mắt ngủ và nụ hoa.

– Có nên di chuyển lan Cattleya thường xuyên không?

Đây là câu hỏi của nhiều người mới bắt đầu chăm sóc lan Cattleya, câu trả lời chính xác nhất là hoàn toàn không nên. Việc di chuyển sẽ phần nào ảnh hưởng không nhỏ đến những mầm hoa đang trong giai đoạn phát triển, thậm chí một số cây nhạy cảm sẽ bị rụng nụ.