Quy Trình Kỹ Thuật Trồng Dâu Tằm / TOP 4 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Quy trình kỹ thuật trồng Dâu nuôi Tằm, Nguồn: Ks. Vũ Đức Ban và Ths. Nguyễn Thị Min.

I. Tổng quan – Trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa là nghề có truyền thống lâu đời ở Việt Nam. Trải qua hàng ngàn năm với bao thăng trầm nghề trồng dâu, nuôi tằm ở nước ta vẫn tồn tại và phát triển. Với chi phí đầu tư cho trồng dâu, nuôi tằm không cao, một lần trồng có thể thu hoạch 15 – 20 năm. Cây dâu lại không kén đất, nó có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau như: đất bãi ven sông, đất bãi ven biển và cả những vùng đất nghèo dinh dưỡng, vùng đồi núi trung du, sau 4 – 6 tháng trồng cây dâu đã có thể cho thu hoạch lá nuôi tằm. Việc chăm sóc cây dâu không đòi hỏi đầu tư quá cao. Ngoài sản phẩm chính là lá dâu cho nuôi tằm còn thu được nhiều sản phẩm phụ từ cây trồng xen như: đậu đỗ, rau, cây hoa, dược liệu và nguồn chất đốt. Đầu tư chi phí cho trồng dâu thấp nhưng nuôi tằm lại cho thu hoạch nhanh, chỉ sau 20 – 25 ngày đã cho thu hoạch một lứa tằm. Nghề trồng dâu nuôi tằm còn là nghề tạo công ăn việc làm, thu hút lao động nông nhàn, góp phần xóa đói, giảm nghèo, đặc biệt là ở các vùng nông thôn miền núi.

– Với những lợi thế trên, có thể nói nghề trồng dâu, nuôi tằm là một nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao so với nhiều ngành nghề khác. Trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiện nay, cây dâu là một trong những cây được lựa chọn nhằm thực hiện mục tiêu thu nhập 50 triệu đồng/1 ha/năm.

– Ở nước ta, nghề trồng dâu, nuôi tằm được trải rộng từ Bắc vào Nam với hơn 25 tỉnh có nghề trồng dâu, nuôi tằm. Lĩnh vực nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ về dâu tằm tơ những năm gần đây đạt nhiều thành tựu: nhiều giống dâu, giống tằm mới, năng suất cao, chất lượng tốt; nhiều tiến bộ kỹ thuật thâm canh đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất của ngành dâu tằm tơ. Đã phối hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học với chuyển giao các kết quả nghiên cứu vào sản xuất. Ngành sản xuất dâu tằm tơ ở nước ta những năm qua đã đóng góp tích cực vào quá trình CNH- HĐH nông nghiệp và nông thôn.

– Tuy nhiên cũng còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập, đó là sự phát triển chưa ổn định. Diện tích trồng dâu những năm gần đây chưa được mở rộng, hiệu quả kinh tế của ngành còn hạn chế. Theo báo cáo của Tổng công ty dâu tằm tơ Việt Nam thì năng suất kén bình quân/1 ha mới chỉ đạt 700 – 1.000kg, trong khi đó ở Quảng Đông (Trung Quốc) với điều kiện khí hậu tương tự đã đạt trên 2.000 kg kén/ha.

– Để mở rộng và phát triển ổn định ngành dâu tằm tơ Việt Nam đòi hỏi phải có các giải pháp Khoa học Công nghệ đồng bộ và toàn diện từ cơ cấu, chất lượng giống dâu, giống tằm đến các biện pháp kỹ thuật cũng như về cơ chế chính sách.

II. Kỹ thuật trồng dâu1. Chọn giống dâu trồng – Dâu là cây trồng lâu năm, do vậy trước khi trồng cần chọn giống dâu trồng phù hợp với điều kiện sinh thái, đất đai khí hậu và tập quán thâm canh của từng vùng để phát huy hết hiệu quả của giống.

– Hiện nay trong sản xuất có rất nhiều giống dâu đang được trồng. Tuy nhiên, có thể phân thành 4 nhóm dâu chính sau: + Nhóm giống dâu địa phương; + Nhóm giống dâu tam bội thể trồng bằng hom; + Nhóm giống dâu lai F1 trồng bằng hạt; + Nhóm giống dâu nhập nội.

a) Nhóm giống dâu địa phương: – Đây là những giống dâu đã được trồng ở các địa phương từ rất lâu như : Dâu bầu, Hà Bắc, Quang Biểu, dâu đa, dâu gỗ…Các giống này có ưu điểm sinh trưởng khoẻ, chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất lợi khá, nhưng năng suất lá thấp, lá nhỏ, mỏng, hái dai, nhiều hoa quả.

– Nhóm giống dâu này phù hợp cho vùng khó khăn, đất nghèo dinh dưỡng.

b) Nhóm giống dâu tam bội thể trồng bằng hom: – Đây là các giống dâu lai do Trung tâm nghiên cứu dâu tằm tơ TW nghiên cứu, lai tạo chọn lọc, gồm có: tam bội thể số 7, số 12, số 11, số 28. số 36.

– Ưu điểm: Lá to, dầy, sinh trưởng khoẻ. Năng suất lá đạt trên 35 tấn/ha/năm, chất lượng lá tôt (Hàm lượng Protein trong lá đạt 21 – 22%).

– Nhược điểm: Do nhân giống bằng hom nên khả năng chống chịu sâu bệnh, điều kiện ngoại cảnh bất lợi như chịu hạn, úng, mở rộng nhanh diện tích bị hạn chế.

– Nhóm giống dâu này phù hợp cho vùng đất bài ven sông ở vùng đồng bằng sông Hồng và các tỉnh phía Bắc.

c) Nhóm các giống dâu lai trồng hạt: – Đây là các giống dâu lai F1 trồng hạt, do Trung tâm nghiên cứu dâu tằm tơ TW nghiên cứu, chọn tạo, đã được Bộ nông nghiệp và PTNT công nhận chính thức giống Quốc gia như: Dâu Lai F1-VH9, VH13, VH15 được phổ biến ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung.

– Ưu điểm: Thời vụ trồng quanh năm, hệ số nhân giống cao (1kg hạt có thể trồng 4 – 5 ha), thích ứng rộng với nhiều vùng sinh thái khác nhau (đất bãi ven sông, ven biển, đất đồi…), nhiệm kỳ kinh tế dài hơn trồng hom, chống chịu sâu bệnh, điều kiện ngoại cảnh bất lợi như hạn, úng khá. Lá to, dày, mềm và bóng, năng suất lá 35 – 40 tấn/ ha/ năm, chất lượng lá tốt (Protein trong lá 22 – 23%).

– Nhược điểm: Do nhân giống bằng hạt nên phải qua giai đoạn trong vườn ươm (50 – 60 ngày).

– Nhóm giống dâu này phù hợp với vùng đất bãi ven sông, ven biển, đất đồi các tỉnh phía Bắc và miền Trung.

d) Nhóm các giống dâu nhập nội: – Chủ yếu là các giống nhập từ Trung Quốc như: Sha nhị luân, Hà số 7, Quế ưu, QĐ5. Tuy nhiên các giống dâu trên đều nhập qua đường tiểu ngạch, chưa qua khảo nghiệm chính thức tại Việt Nam.

– Ưu điểm: Nhìn chung các giống dâu nhập từ Trung Quốc là những giống sinh trưởng khoẻ, lá to, năng suất lá khá (35 tấn/ha).

– Nhược điểm: Nhìn chung các giống dâu lai của Trung quốc hiện trồng ở Việt Nam không thuần, phân ly nhiều.

– Với giống Sha nhị luân lá mỏng, nháp, nhiễm bệnh bạc thau, rỉ sắt cao. Còn với giống Hà số 7 nẩy mầm vụ xuân rất muộn (từ 10 – 20 tháng 4 mới nảy mầm).

2. Chuẩn bị đất trồng dâua) Chọn vị trí đất: Cây dâu có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau: đất bãi ven sông, ven biển, đất đồi. Độ pH từ 5 – 8. Tuy nhiên đất trồng dâu phải thoát nước, không bị ngập úng lâu ngày. Không nên trồng dâu ở gần khu vực có các ống khói nhà máy, hóa chất độc. Nên qui hoạch vùng dâu riêng, không xen kẽ với các loại cây trồng khác như lúa, rau màu, thuốc lá…, vì khi sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu cho các cây trồng đó sẽ ảnh hưởng đến lá dâu nuôi tằm.

b) Thiết kế ruộng dâu: – Dâu là cây lâu năm, một lần trồng sau 15 – 20 năm mới phải trồng lại, do vậy phải tính toán thiết kế ruộng dâu để thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch như: phân lô, hệ thống mương tưới, tiêu, đường nội đồng…

– Trước khi trồng dâu, phải tiến hành điều tra xác định một số yếu tố về đất, nguồn nước tưới, tiêu để xác định các loại vật tư, phân bón chi phí cần đầu tư.

c) Làm đất: – Cày bừa: đất cho trồng dâu phải được cày, bừa trước khi trồng từ 1 – 2 tháng, độ sâu 20 – 25 cm để cho đất phong hoá hết. Bừa kỹ cho đất nhỏ, kết hợp san phẳng mặt ruộng, vơ cỏ.

– Đào rạch: Đối với trồng dâu bằng cây con cũng như trồng bằng hom dều phải đào rạch (hoặc hố) nhưng kích thước rạch (hố) có khác nhau. Nếu trồng dâu bằng cây con gieo từ hạt: rạch đào sâu 30 cm, rộng 30 cm. Còn trồng dâu bằng hom thì rạch đào sâu 40 cm, rộng 40 cm. Khi đào lớp đất trên mặt để sang một bên, lớp đất dưới để sang một bên.

– Phân bón: đối với dâu trồng mới cần thiết phải bón phân trước khi trồng, Phân hữu cơ 25 – 30 tấn/ha, Phân vô cơ: lân 800 kg, kali 270 kg/ha. Sau khi rải phân hữu cơ xuống rãnh, rải tiếp phân lân và kali, sau đó lấp đất trở lại rãnh, lớp đất trên mặt cho xuống trước, lớp đất phía dưới cho xuống sau.

3. Thời vụ trồng dâua) Trồng dâu bằng cây con gieo từ hạt: – Ở vùng đồng bằng sông Hồng và các tỉnh phía Bắc nếu trồng bằng cây con thì thời vụ trồng có thể kéo dài quanh năm. Nếu ở vùng đất bãi ven sông do ảnh hưởng của nước lũ thì thời vụ trồng nên trồng vào vụ xuân hoặc sau khi đã hết lũ.

– Ở những vùng bãi ven biển nhiễm mặn, vùng duyên hải miền Trung nên trồng vào mùa mưa (tháng 8 – 10)

b) Trồng dâu bằng hom: Thời vụ trồng dâu bằng hom tốt nhất vào trung tuần tháng 12 đến tháng 1 năm sau, vì đây là thời điểm cây dâu bước vào ngủ đông, nên hom dâu giống có chất lượng tốt nhất, sau khi trồng xong có mưa xuân rất thuận lợi cho dâu nảy mầm, tỉ lệ sống cao.

4. Mật độ trồng – Tùy thuộc loại đất, phương thức canh tác và điều kiện đầu tư thâm canh mà xác định mật độ trồng hợp lý. Thông thường mật độ trồng hàng cách hàng 1,2 – 1,5m, cây cách cây 0,2 – 0,3 m (khoảng 4 – 5 vạn cây/ha).

– Cách tính số lượng cây (hom) cần chuẩn bị để trồng như sau: Số cây (hom)/1 đơn vị diện tích = Diện tích cần trồng (m 2)/Khoảng cách hàng x khoảng cách cây

5. Tiêu chuẩn cây, hom dâu giống và xử lý cây, hom giống trước khi trồnga) Tiêu chuẩn cây dâu giống, hom dâu giống: – Tiêu chuẩn cây dâu giống: cây dâu con được ươm từ hạt trước khi trồng phải đạt một số tiêu chuẩn sau: + Tuổi cây trong vườn ươm 60 – 70 ngày trở lên + Chiều cao cây 30 cm trở lên + Đường kính thân cây con: 0,02 cm trở lên + Cây dâu không bị sâu bệnh, không lẫn giống. * Chú ý: Trước khi nhổ cây 15 ngày không được bón đạm để cứng cây.

– Tiêu chuẩn hom dâu giống: + Hom dâu giống phải đạt từ 8 tháng tuổi trở lên. + Đường kính hom từ 0,8 cm trở lên. + Không có nguồn nấm bệnh. + Không bị lẫn giống.

b) Xử lý cây giống, hom giống trước khi trồng: – Đối với dâu cây: + Phân cây thành từng loại: to, trung bình, nhỏ để trồng riêng từng loại. + Cắt bỏ phần ngọn chỉ chừa lại phần thân 20 – 30 cm. + Nếu rễ cây con quá dài có thể cắt bớt, chỉ chừa lại 10 – 15 cm. + Bảo quản cây giống nơi râm mát, giữ ẩm.

– Đối với hom giống + Loại bỏ cành có nguồn nấm bệnh, rệp, phần ngọn và gốc. + Chặt hom thành từng đoạn 20 – 25 cm, có ít nhất 2 – 3 mắt/ 1 hom. + Khi chặt tránh làm dập, xước hom, + Bảo quản hom nơi râm mát, giữ ẩm.

6. Kỹ thuật trồng dâua) Trồng dâu bằng cây con: Trồng dâu bằng cây con trải qua 2 giai đoạn: Giai đoạn trong vườn ươm và giai đoạn nhổ đem trồng ở ruộng sản xuất.* Giai đoạn trong vườn ươm: Thời gian trong vườn ươm thường 50 – 60 ngày. Khi cây trong vườn ươm đạt chiều cao 40 – 50 cm, đường kính thân đạt 0,3 cm trở lên thì nhổ đem trồng. Một số điểm cần lưu ý khi ươm hạt dâu: – Chọn đất ươm: cao, thoát nước tốt, độ pH 6 – 7, gần nguồn nước tưới, xung quanh không có cây cao che khuất, nên chọn đất cát pha hoặc đất thịt nhẹ.

– Lám đất ươm: cày bừa kỹ trước khi gieo 1 – 2 tháng, sạch cỏ. Bề mặt luống rộng 1,0 – 1,2 m, rãnh rộng 0,30 m, sâu 0,20 m. Phân chuồng hoai mục 500 kg/sào, trộn đều.

– Xử lý hạt trước khi gieo: Nếu gieo ở vụ xuân và vụ thu hạt phải được ngâm ủ trước khi gieo. Hạt dâu ngâm trong nước ấm 48 giờ. Sau 24 giờ thay nước, rửa sạch hạt rồi ngâm tiếp 24 giờ. Đãi sạch hạt, trộn với mạt cưa hoặc cát ướt cho vào túi vải đem ủ nơi ấm, chú ý giữ đủ ẩm. Sau 24 giờ hạt nứt nanh thì đem gieo.

– Mật độ gieo: 1 kg hạt dâu có khoảng 50 – 55 vạn hạt. Mật độ gieo trung bình 0,10 – 0,12 kg/100 m 2 là vừa (khoảng 500 – 550 hạt/m 2).

– Phương pháp gieo: Có thể gieo vãi hoặc gieo thành hàng. Sau khi gieo hạt phải rắc thuốc chống kiến xung quanh luống để phòng kiến tha hạt dâu. thường dùng VIBAM, 1kg/sào.

– Che phủ sau khi gieo hạt: Sau khi gieo hạt xong phải che phủ lướng ươm bằng trâu, rơm rạ. Nếu vụ xuân trời rét nên phủ ni lon để chống rét. Nếu không che phủ khi trời mưa hoặc khi tưới nước bề mặt luống bị lì, hạt khó nảy mầm. Khi hạt nảy 80% phải bỏ bớt lớp rơm rạ phủ mặt luống chỉ để lại một lớp mỏng. Nếu gieo vào vụ hè phải có lưới che chống mưa to làm dập nát cây con.

– Tưới nước: Sau khi gieo xong hàng ngày phải tưới nước đủ ẩm cho đến khi hạt nảy hết, Sau khi cây có lá thật có thể 2 – 3 ngày tưới 1 lần.

– Phòng trừ sâu bệnh: Cây con sau khi mọc rất dễ bị bệnh thối cổ rễ, Vì vậy nên phun phòng để chống bệnh thối cổ rễ. Dùng các loại thuốc trừ nấm như: validaxin, Kasuran 0,2% để phun, lượng phun 20 lít/ sào Bắc bộ. Ngoài ra cần đề phòng các loại sâu phá hoại như: sâu sám, sâu khoang, ốc sên…

– Thu hoạch cây con: Khi cây con đạt tiêu chuẩn thì nhổ đem trồng. Trước khi nhổ cần tưới đẫm nước để hạn chế đứt rễ. Nếu chưa trồng ngay hoặc phải vận chuyển đi xa cần bảo quản nơi thoáng mát, giữ ẩm, vận chuyển lúc trời mát.

* Giai đoạn nhổ đem trồng (Kỹ thuật trồng dâu bằng cây con): – Khi đặt cây dâu không để rễ cây tiếp xúc trực tiếp với lớp phân bón ở rãnh.

– Giữ cho rễ cây dâu con thẳng, không bị cuộn lại.

– Lấp đất kín phần cổ rễ.

– Nén chặt đất xung quanh gốc.* Chú ý: khi lấp đất xuống rãnh chỉ lấp 2/3 chiều sâu của rãnh. Sau khi đặt cây dâu xuống rãnh giữ cho cây thẳng, lấp tiếp phần đất còn lại sao cho luống dâu cao hơn ở rãnh 10 – 15 cm để khi mưa không bị đọng nước ở gốc.

b) Trồng dâu bằng hom: Hom dâu được cắm xiên một góc 15 o, mỗi khóm cắm 2 – 3 hom, nén chặt đất xung quanh gốc.

7. Chăm sóc quản lý ruộng dâu sau trồnga) Tưới nước, thoát nước: – Tưới nước: Đối với dâu trồng bằng cây con và trồng bằng hom sau khi trồng xong đều phải tưới nước cho chặt gốc, giữ đủ ẩm cho cây để phục hồi bộ rễ (với dâu trồng cây con) và ra rễ nhanh (với trồng hom). Với dâu cây trồng vào vụ hè nếu không tưới nước sẽ giảm tỉ lệ sống, khả năng hồi phục của cây chậm, sau đó cứ 3 – 4 ngày tưới 1 lần cho đến khi mầm dâu phát triển được 10 – 15 cm.

– Thoát nước: Sau khi trồng nếu gặp mưa lớn kéo dài gây ngập úng ruộng dâu phải thoát nước kịp thời. Nếu để ruộng dâu ngập nước kéo dài cây dâu sẽ bị héo lá, vàng úa và chết.

b) Trồng dặm: Sau trồng 10 – 15 ngày (với trồng dâu cây), 25 – 30 ngày (với trồng hom), dâu sẽ nảy mầm. Cần kiểm tra phát hiện trồng dặm những cây bị chết, khuyết để đảm bảo mật độ.

c) Làm cỏ: Ruộng dâu mới trồng cây còn nhỏ, sinh trưởng chậm, cỏ dại có điều kiện phát triển nhanh, cạnh tranh ánh sáng, thức ăn với cây dâu. Cỏ dại phát triển còn là nơi cho sâu bệnh trú ngụ, phát sinh, vì vậy cần chú ý làm cỏ kịp thời cho ruộng dâu mới trồng, kết hợp làm cỏ và xới xáo đất để giữ ẩm, tạo thông thoáng cho cây dâu sinh trưởng phát triển tốt.

d) Bón phân: – Khi cây đã nảy mầm, phát triển mầm dâu cao khoảng 25 – 30 cm tiến hành bón phân thúc cho cây dâu.

– Lượng bón: 50 – 60 kg ure/ha, độ sâu 10 cm, cách gốc dâu 10 – 15 cm.

– Giai đoạn đầu đối với dâu mới trồng có thể bón phân qua lá. Phun vào buổi sáng hoặc cuối buổi chiều khi trời râm mát, không phun khi trời sắp mưa hoặc nắng to. Sau đó cứ 2 tháng lại bón tiếp một lần phân u rê. Lượng bón tăng dần lên 120 – 125 kg/ha (4 – 5 kg/sào). Đến khi dâu cho thu hoạch lá lượng bón 150 – 200 kg N-P-K/ ha.

e) Phòng trừ sâu bệnh: Cây dâu ở giai đoạn mới trồng bị nhiều loại sâu bệnh phá hoại như: dế, sâu róm, sâu cuốn lá, sâu khoang, sâu xám, rệp, xén tóc… và một số bệnh do nấm, vi khuẩn phá hoại. Vì vậy cần thường xuyên kiểm tra, phát hiện sớm để phòng trừ kịp thời.

g) Thu hoạch lá: Đối với ruộng dâu mới sau khi trồng 4 – 5 tháng (với dâu trồng cây) hoặc 6 – 7 tháng (với dâu trồng hom) có thể thu hoạch lá cho nuôi tằm. Tuy nhiên, Việc khai thác lá ở ruộng dâu mới trồng dựa vào nguyên tắc: “Khai thác là phụ, bồi dưỡng cây là chính” khi cây dâu sinh trưởng đạt chiều cao 1 mét trở lên có thể khai thác từ 30 – 40 % lượng lá có trên cây. Tuyệt đối không khai thác lá khi cây còn nhỏ.

Dâu là cây lâu năm, trồng 1 lần thu hoạch 10-15 năm mới phải cải tạo. Dâu trồng sau 6 tháng có thể thu hoạch lá.

Năm thứ nhất sản l­ượng bằng một nửa so với năm thứ hai. Dâu cho năng suất cao từ năm thứ hai trở đi. Sản l­ượng lá dâu bình th­ường đạt 15-20 tấn/ha. Nếu đầu tư­ thâm canh đạt 25-30 tấn/ha.

– Trồng vụ Đông: tháng 11, 12 d­ương lịch.

– Trồng vụ Hè: tháng 5 dư­ơng lịch.

– Giống địa ph­ương: chọn giống dâu Hà Bắc.

Chọn hom dâu có 8-10 tháng tuổi làm giống, đư­ờng kính của hom từ 1-1,2cm.

Chặt hom dâu thành từng đoạn dài 18-20cm. Vết chặt cách mắt từ 0,5-1 cm (hình 1).

Có thể trồng dâu theo hàng hoặc theo hố.

* Trồng theo hàng: Đào rãnh sâu 35cm rộng 35cm. Bón phân lót đáy rãnh và lấp đất cho bằng mặt đất để cắm hom. Nếu trồng nằm thì lấp một phần hai đất rồi đặt hom, lấp 1 lớp đất mỏng lên trên.

* Trồng theo hố: Đào hố 40cm x 40cm x 40cm. Đáy hố bón lót bằng phân hữu cơ, lấp đất đầy miệng hố và cắm hom .

Mỗi hecta dâu bón từ 15-20 tấn phân hữu cơ, một sào dâu bón từ 5-7 tạ, bón đáy rãnh hoặc đáy hố. Dâu không đư­ợc bón phân lót sẽ kém phát triển, mau cỗi, năng suất thấp.

Có hai cách trồng.

Trồng nằm: hom chặt dài 30-35cm. Đặt 5 hàng hom vào rãnh, lấp lớp đất mỏng.

Trồng cắm: hom chặt dài 18-20cm, cắm 3 hàng hom. Mật độ trồng cây cách cây 10-12cm. Hàng cách hàng 1-1,2m. Vùng núi nên trồng theo hốc.

Sau khi trồng nếu gặp m­ưa phải phá váng, làm cỏ cho dâu. Sau 3 tháng cần bón thúc lần thứ nhất bằng NPK theo tỷ lệ sau: Mỗi sào 2kg urê và 10-15kg NPK hỗn hợp. Sau 6 tháng bón NPK lần thứ hai, tỷ lệ giống như­ lần thứ nhất.

Dâu trồng từ năm thứ hai trở đi, mỗi sào Bắc bộ bón 10-12kg urê chia ra làm 5-6 lần, mỗi lần 2kg, bón kết hợp với lân, kali theo tỷ lệ N:P:K là 5:3:2.

Bón phân hữu cơ: 2 lần 1 năm. Mỗi sào 4-5 tạ, bón vào thời kỳ đốn cây và bón thúc khi dâu đang phát triển mạnh vụ hè.

Một năm có thể hái 7-8 lứa lá dâu, chia ra:

– Dâu đốn Đông: xuân 1 lứa, hè 4 lứa, thu 3 lứa.

Đối với dâu đốn Đông: vụ xuân hái lá, vụ thu hái cành.

Đối với dâu đốn Hè: xuân thu hái lá và cành, hái sạch; hè hái lá.

– Đốn dâu sát vụ đông tháng 12 hàng năm, cây sẽ cho lá nhiều vào mùa hè.

– Đốn dâu vụ hè vào đầu tháng 5: dâu cho lá nhiều vào mùa xuân, thu, nuôi nằm l­ưỡng hệ năng suất cao.

– Đốn phớt vụ đông vào tháng 12, tháng 1. Cắt đầu cành, cành tăm, bỏ lá đeo trên cây, làm cỏ sạch gốc, bón phân. Để đầu xuân cho nhiều lá .

* Bệnh: dâu thư­ờng bị bệnh bạc thau, đốm lá, cháy lá, gỉ sắt, xoăn lá. Cần hái lá kịp thời và vệ sinh đồng ruộng.

* Sâu hại dâu: sâu đục thân, bọ gạo, sâu cuốn lá, sâu đo, sâu róm và các loại rầy rệp truyền bệnh virut xoăn lá, hoa lá. Nếu phun thuốc trừ sâu dùng thuốc Dipterex hoặc Bi 58 tỷ lệ 1-1,5phần nghìn. Phun sau 15 ngày mới hái lá cho tằm ăn.

Những năm gần đây, áp dụng việc chuуển đổi cơ cấu cây trồng, nhіều loại cây trồng mới được người dân xã Phong Hiền (huyện Phong Đіền, tỉnh Thừa Thіên – Huế) đưа vào canh tác. Trong đó, hiệu qυả phải kể đến cây dâu tằm.

Giám đốc HTX Sản xuất Nông nghiệp Hiền Lương (Phong Hiền) ông Hoàng Văn Hiền, cho biết, cây dâu được mang từ Đà Lạt về trồng ở địа phương vào năm 2014. Một thời gian sаu, thấy hiệu qυả kinh tế, bà con mạnh dạn nhân giống, mở rộng diện tích trồng trên địa bàn.

Kỹ thuật nuôi tằm không cần nong

“Mỗi năm dâu tằm cho hai vụ quả, chính vụ từ tháng 2 đến tháng 4 âm lịch, trái vụ từ tháng 7 đến tháng 8 âm lịch. Chính vụ lúc thời tiết nắng ráo, quả dâu chất lượng tốt, lại đúng dịp hè nên giá bán khá cao, trung bình đạt 45 nghìn đồng/kg. Lúc trái vụ dâu có giá 30 nghìn đồng/kg. Hàng năm mỗi sào dâu cho thu nhập từ 12 – 15 triệu đồng”, ông Hiền cho biết thêm.

Câу dâu tỏ ra thích nghi tốt với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tại địa phương. Quả dâu tằm có hình thức đẹp, to, bóng, mọng nước, vị ngọt thanh. Ông Trần Sỹ Ngọc, trưởng thôn Hiền Lương, xã Phong Hiền là hộ trồng dâu có tiếng tại địa рhương chiа sẻ: “Cây dâu sống lâu năm, chống chịu khá tốt với nắng hạn, lũ lụt. Hơn nữa, giá trị kinh tế cao gấp 3 lần so với trồng các loại cây trồng khác. Vuі nhất là thương lái đến thu mua tận vườn, đầu ra tốt. Vì vậy tôi đang chuẩn bị tăng diện tích thêm 2,5 sào”.

Dâu được trồng chủ yếu bằng сách giâm hom, vì vậy chi phí giống thấp, tỷ lệ sống cao. Để tiện lợi cho việc chăm sóc, thu hoạch qυả, các hộ trồng dâu tại Phong Hiền đã sáng tạo phương pháp trồng dâu tằm lùn.

“Sau một năm trồng là dâu đã cho quả. Câу phát triển khá nhanh vì thế bà con thường chặt tỉa những nhánh cao. Cây đẻ nhánh càng nhіều thì càng sai quả”, ông Ngọc nói. Chiều caо tối đa của cây được tiết chế, duy trì dưới 2,5m. Độ rộng tán phù hợp với khoảng cách câу từ 2,5 – 3m. Nhờ vậy ánh sáng được đảm bảo сhо cây phát triển, việc thu hái dâu chín cũng dễ dàng hơn.

Từ đầu năm 2019 đến nay, Hiền Lương tăng thêm 5 ha dâu, nâng tổng diện tích loại cây này сủa thôn lên 10 ha. Phấn khởi trước giá trị của loại cây trồng mới, song ông Hiền vẫn có những băn khoăn: “HTX đаng mоng muốn tập trung trồng dâu tại đồng Tự để dễ quản lý, chăm sóc. Τuу nhiên chúng tôі lo ngại tình trạng thiếu nước tưới vào mùa khô nên rất e dè. Dâu tằm là loại cây cho giá trị kіnh tế ổn định, đây thật sự là giống cây mới, cơ hội cho bà con nông dân nâng cao thu nhập”.

Bước đầu, cây dâu tằm tại vùng đất Hiền Lương đã сho thấy giá trị kinh tế. Mong mỏi của người dân là nhanh chóng được tậр huấn, phổ bіến phương pháp trồng, chăm sóс để ngàу càng nâng cаo chất lượng, sản lượng dâu quả. Về lâυ dài cần có quy hоạch chi tiết khu vực trồng dâu, sau nữa là phương pháp chế biến, xây dựng thương hiệu để mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm.

Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Trưởng phòng NN- PTNT huyện Phong Điền, đề xuất cơ chế hỗ trợ để mở rộng vùng trồng cây dâu tằm tại Phong Hiền, tổ chức tập huấn, tham quan các mô hình đеm lại hiệu quả kinh tế, mở ra hướng đi mới cho bà con địa phương.

Cây dâu tằm là cây có nguồn gốc từ khu vực Đông Á, thích hợp sinh trưởng và phát triển trên nền khí hậu nhiệt đới. Dâu tằm là cây thân gỗ, có thể cao tới 5 m tùy điều kiện chăm sóc. Cây ưa sáng, dễ trồng, không tốn công chăm sóc, sai quả.

Hiện nay có rất nhiều nơi trồng cây dâu làm bonsai bởi dâu tằm là cây sống lâu năm, cành dâu tằm mềm, nhiều cành, dễ uốn tỉa, tạo dáng, sai quả, quả đẹp nên rất được các nhà vườn ưa chuộng trồng làm bonsai. Đồng thời theo quan niệm dân gian cây dâu kị tà nên có tác dụng trừ tà. Các gia đình Bắc Bộ thường quan niệm trồng cây dâu để ngăn không cho các tà ma vào quấy nhiễu gia chủ.

Khi trồng cây dâu tằm nên trồng vào mùa xuân, khí hậu ấm áp, mưa gió thuận hòa để cây nhanh phát triển.

2. Kỹ thuật trồng cây dâu tằm sai quả

Bạn chọn khoảng đất tươi xốp, thoát nước tốt, khu vực nhiều ánh sáng mặt trời để cây phát triển tốt nhất.

Nếu không có đất vườn bạn có thể trồng cây dâu tại chậu cảnh, thùng xốp, hay vỏ bao xi măng…

Bạn có thể tiến hành trộn đất với phân chuồng, rơm rạ đã hoai mục hoặc mua đất đã trộn sẵn thành phần hữu cơ. Trước khi trồng cây dâu tằm, đất cần được bón vôi và phơi ải từ 7 – 10 ngày để diệt sạch mầm bệnh trong đất.

Đối với trồng cây dâu tằm tại nhà bạn có thể giâm cành dâu lấy giống cây hoặc mua sẵn cây con đã được nhân giống về trồng.

Giống dâu tằm tại nước ta là giống dâu trắng, ngoài ra hiện nay có một số giống tằm khác như giống dâu quả dài,… Dâu tằm thường được nhân giống bằng cách giâm cành bởi cách trồng dâu tằm bằng giâm cành thường sai quả và tuổi thọ cao hơn.

Kỹ thuật giâm cành, nhân giống dâu tằm

Chọn cành bánh tẻ có tuổi trên 8 tháng từ những cây dâu sai quả, quả ngọt, mọng nước nhất để tiến hành giâm cành.

Cắt cành giâm thành từng đoạn từ 18 – 20cm, mỗi đoạn phải có ít nhất 2 mắt, chặt cách mắt từ 0,5 tới 1cm.

Nếu trồng nhiều bạn có thể tiến hành nhúng cành dâu vào thuốc kích thích ra rễ cho tỉ lệ nảy mầm cao.

Sau đó tiến hành cắm cành dâu vào đất đã chuẩn bị sẵn hoặc vào hom rồi tưới đẫm nước. Hàng ngày chú ý tưới đủ ẩm cho đất để cành dâu nhanh bén rễ.

Sau khi cành giâm được từ 30 – 45 ngày bạn có thể tiến hành ruống cây ra đất trồng hoặc vào chậu.

Đối với cây con mua sẵn tại vườn thì về bạn bóc bỏ vỏ hom sau đó trồng cây vào bồn, lấp đất kín hom.

Rồi tưới đẫm nước cho cây nhanh bén rễ.

Sau khi trồng cây khoảng 15 – 20 ngày cây đã bén rễ bạn tiến hành bón thúc cho cây bằng phân hữu cơ hoặc hòa phân lân với nước rồi tưới. Cứ khoảng 1 – 2 tháng bạn lại tiến hành bón thúc và nhổ cỏ, vun gốc cho cây dâu một lần.

Thường xuyên tưới nước, giữ ẩm cho cây phát triển tốt, vặt bỏ lá sâu, lá già trên cây.

Tỉa cành: Nếu bạn không muốn cây phát triển cao thì ngắt ngọn hoặc cành của cây dâu. Ngoài ra bạn có thể uốn nắn cành dâu thành bonsai rất dễ, bởi cành dâu khá mềm, dễ sống nên bạn hoàn toàn có thể tự uốn nắn, tạo dáng bonsai cho cây dâu tằm của mình.

Cây dâu tằm thường ra hoa vào tháng 2 – tháng 3 và tới tháng 4 – tháng 5 là quả bắt đầu chín và cho thu hoạch. Trong thời gian cây ra hoa bạn nên bón thúc phân lân một đợt và khi quả đã đậu thì bón một đợt nữa để cây lấy dinh dưỡng nuôi quả.

Quả dâu tằm khi chín thường chuyển dần từ màu xanh sang vàng rồi đỏ và tím đen. Khi quả dâu tằm chuyển sang đỏ hoặc tím thì bạn có thể tiến hành thu hái và thưởng thức dâu tằm ngay tại vườn nhà.

Quả dâu tằm – vị thuốc cải lão hoàn đồng Lá dâu tằm – cách dùng lá dâu tằm chữa bệnh Cây dâu tằm – Vị thuốc chữa đau nhức sương khớp

3. Giá trị của cây dâu tằm

Cây dâu tằm được biết tới trong đời sống với nhiều giá trị to lớn trong y học, kinh tế – xã hội, thực phẩm…

Cây dâu tằm là cây được trồng chủ yếu lấy lá nuôi tằm để ươm tơ, dệt lụa. Thời xưa lụa tơ tằm là thứ đắt tiền chỉ dùng cho giới quan lại, vua chúa, quý tộc, thượng lưu trong xã hội. Lụa tơ tằm nổi tiếng bởi vẻ đẹp óng ánh của mình khi ánh sáng chiếu vào cùng vẻ mịn, mượt hiếm có của loại lụa này. Lụa tơ tằm mở ra con đường tơ lụa, phát triển nền giao thương xuyên lục địa từ thời xa xưa. Con đường tơ lụa hình thành do nghề trồng dâu nuôi tằm đem theo cả những nét văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng thời bấy giờ nối liền giữ hai nền văn minh Đông Tây từ thời cổ đại.

Cho tới ngày nay thì lụa tơ tằm vẫn luôn giữ nguyên được giá trị của nó.

Cây dâu tằm trong Đông y được biết tới với nhiều công dụng chữa bệnh thần kỳ cho sức khỏe từ thân, lá, rễ, cành, quả, tới cả cây tầm gửi trên cây dâu, tổ bọ ngựa trên cây dâu, sâu dâu đều là những vị thuốc quý trong y học cổ truyền.

Dâu tằm được biết tới với rất nhiều các món giải khát như siro dâu tằm, matcha vị dâu tằm,… được rất nhiều người ưa thích, đặc biệt là trong những ngày hè oi bức thì còn gì tuyệt vời hơn một ly siro dâu tằm. Hay trong các món bánh như bông lan dâu tằm, mứt dâu tằm… cũng rất được ưa chuộng.

Lá dâu tằm đặc biệt được ưa thích sử dụng trong các món cuốn, gỏi.. có nơi dùng lá râu tằm nấu ăn như rau hàng ngày.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết.