Lan Hoang Thao Truc Den / TOP 10 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

Kỳ triển lãm hoa lan tháng 2/2013 vừa rồi tại Westminster Mall, Anh Nguyễn Thanh, một thành viên của Hội Hoa Lan Việt-Nam đã trúng một giải cao quý với cây lan Den. teretifolium. Đây là dịp chúng ta tìm hiểu về cây lan quý, hiếm và đắt giá này.

Tên khoa học là Den. teretifolium (t viết thường vì là nguyên giống) trong đó có chữ terete là đong đưa như quả lắc đồng hồ ý chỉ lá và hoa rũ xuống.

Hoa Lan Den. Teretifolium

Vì lá có dạng tròn và dài như chiếc đũa hay cây bút chì nên còn gọi là lan bút chì (pencil orchid). Cũng có người gọi là lan “đuôi chuột” (rat ‘s tail orchid). Nhìn vào hoa khi nở thành chùm, rũ xuống, người ta còn gọi là “khăn choàng đầu của cô dâu”.

Đồng danh với Den. teretifolium ta có Dockrillia teretifolia. Cũng trong nhóm này còn có Den. teretifolium var. fasciculatum có đồng danh là Den. calamiforme hay Den. baseyanum.

Den. teretifolium vừa sống trên thân cây như chùm gửi (epiphyte) vừa sống trên đá (lithophyte).

Nguyên gốc:

Đây là giống lan mọc nhiều tại phía Đông Úc Đại Lợi, trải dài từ Bega (New South Wales) tới Ockhampton (Queensland). Miền Nam của dãy này có trồng nhiều tại các vùng đồng lầy Swamp Oak.

Miền Đông Nam của Qeensland, nguời ta trồng trên những cây loại mưa nhiệt đới (rainforest), đôi khi trên đá và những cây xà trên mặt nước.

Hình dạng:

Den. teretifolium không có lá dẹp bình thường mà chỉ có dạng tròn và dài như chiếc đũa mọc thẳng từ nhánh.

Lá thòng xuống và đu đưa trong gió. Lá dài đến 60 cm với đường kính 8 mm. Lá màu đen lục và không có khía, rãnh. Cây mọc thành bụi có thể dài đến 3 thước.

Hoa mọc thành chùm có khi đến 16 hoa trên một nhánh. Hoa nhìn giống con nhện cao cẳng. Hoa màu trắng tuyền tới màu kem hoặc vàng, có mùi thơm. Môi hoa có đốm màu đỏ đến nâu. Hoa nở từ cuối Đông đến đầu Xuân. Có loại đặc biệt chỉ nở trong tháng Hai nên gọi loại February. Đến mùa hoa nở, ban đêm, nhìn như sao sa.

Các dạng Lan Den. teretifolium:

– var. fasciculatum: lá mọc mạnh, hoa toàn màu trắng, mọc miền Bắc Qeensland (giữa Endeavour và sông Burdekin).

– var. fairfaxi: dạng này có cành mỏng manh hơn, lá nhỏ, hoa màu vàng mọc nhiều vùng duyên hải New South Wales (từ Clarence River tới Blue Mountains).

– West Sydney form: loại này khan hiếm và gần tuyêt chủng, ít có ngoài thiên nhiên. Giá cao.

Cách trồng:

Vì lan này có thể mọc trên đá nên nhà vườn thường trồng trong chậu plastic đường kính 3″ (7,5 cm) trong có sỏi, đá nhỏ và máng vào giá gỗ vuông 4″ (10 cm). Khi mua về cứ để nguyên như trên hoặc đặt vào chậu bằng đất lớn hơn. Chậu đất giữ nước nhưng không quá đẫm làm thúi rễ.

Treo chậu quay về hướng Nam cho nhiều nắng nhưng không trực tiếp. Cây thích nắng đã lọc bớt % nắng tuỳ theo vị trí và cần thoáng gió. Vì cây thích mọc trên những cây xà trên mặt nước chứng tỏ cây cần có ẩm độ cao. Nếu trồng trong greenhouse, có thể treo cách trần 1 foot (30 cm) và có lưới cản nắng 50%.

– Tưới nước:

Mùa Xuân: 3 lần /tuần (những ngày tháng nóng quá ta có thể xịt để giữ độ ẩm cho rễ) Mùa Đông: 1 lần /tuần. Cây cần ẩm độ 60-65% quanh năm.

– Tưới phân: Tưới hàng tuần vào mùa Xuân/Hạ. Tưới ít vào mùa Thu và ngưng hẳn vào mùa Đông.

– Ánh sáng:

Den. teretifolium cần ánh sáng từ 2000 đến 3000 fC. Cây ra hoa từ tháng Giêng cho đến tháng Năm. Riêng cây West Sydney form luôn nở vào tháng Hai.

Cây thuộc loại chậm lớn nhưng dễ trồng. Cần lưu ý luôn giữ độ ẩm và phải thoáng gió.

Cước chú:Cây Den. X grimesìi cũng có hoa giống hệt teretifolium nhưng thân lá ngắn hơn, nhám, là loại lai giống thiên nhiên chứ không phải lai giống nhân tạo. (Hình 5 & 6)

Một trong những hoa lan lai giống còn mắc tiền cho đến ngày nay là lan Den. Avril’s Gold. Cứ nhìn vào thị trường hoa lan vào dịp Tết và sau đó là các kỳ triển lãm đầu năm tại vùng Orange County thì thấy người Việt vẫn còn mê hoa Lan Úc. Tìm hiểu thêm thì biết đa số người Việt thích Lan Úc vì các lý do sau đây:

Hoa Lan Úc Den. Avril’s Gold

– Lan Úc dễ trồng. Thật vậy với khí hậu nóng và đa dạng cây lan Úc chịu đựng nổi nhiều vùng khí hậu gay gắt khác nhau. Do đó cây lan Úc dễ trồng tại vùng Nam California. – Thân cây xum xuê, lớn, bẹ chứa nhiều nước nên lan Úc chịu đựng nổi mùa nóng lẫn mùa lạnh. – Hoa ra từng chùm lớn dễ lôi cuốn người thưởng ngoạn từ đàng xa. – Lan Úc ít nhiều đều có mùi thơm nên dễ quyến rũ người mua. – Lan Úc không đòi hỏi phải chăm sóc nhiều mà vẫn ra hoa mỗi năm. Dĩ nhiên chăm sóc kỹ hơn, hoa sẽ lớn, nhiều hoa hơn. – Thích hợp cho người mới chơi. Lan Úc ít chết hơn so với các loại lan khác. Chăm sóc đúng mức, lan Úc tăng trưởng thấy rõ hàng năm.

Vì những lý do trên nên trong vườn của giới chơi Lan người Việt ở đây lúc nào cũng có ba bốn cây lan Úc trở lên làm đầu đàn. Một cây lan Úc nhìn được cũng phải từ $200 trở lên. Trung bình từ $400 đến vài ngàn đô-la (1). Tóm lược theo Orchids on line.

Theo sơ đồ, Den. Avril’s Gold cấu tạo bởi Den. Aussie Child và D. speciosum, trong đó D. Aussie Child lại do D. Hilda Poxon và D. Aussie Spectrum tạo thành v.v… Theo Australian Orchid Council Inc (AOC) thì cây có sơ đồ trên là cây Den. Avril’s Gold ‘Gosford Gold’, cũng của DUNO và được giải thưởng HCC/AOC 17-8-2006. Hoa có chấm đỏ trên cánh hoa (petals).

Theo Cụ, “Ngay cả Brian & Phena Gerhard, chủ nhân vườn lan Down Under Native Orchid (DUNO) tại Wamberal cũng không còn dù rằng họ chính là người lai giống ra cây lan đó. Sau này, cây Den. speciosum Atherton 4N tuyệt giống và cây Den. Avril’s Gold trở nên hiếm không thể tìm ra được dù rằng ở Úc-châu.” Đặc điểm, hoa của cây này vàng tuyền và không có chấm hay vệt đỏ.

Như vậy, đây là hai cây khác nhau vì có cha mẹ khác nhau, và kết cấu màu khác nhau. Nhưng cùng một xuất xứ là DUNO và cùng tên Avril’s Gold.Tiếc rằng cây của Cụ Đáng không có tên “tiếp vĩ ngữ” sau chữ Avril’s Gold. Như vậy ta có hy vọng cây của Cụ Đáng là cây Avril’s Gold tiên khởi, chưa có tên “đuôi” để phân biệt? (H.3)

Sau đây là một số hoa lan cùng mang tên Avril’s Gold ở phần đầu, nhưng những chấm hay vệt đỏ lại phối trí khác nhau.

– Avril’s Gold X Yondi: Cánh hoa vàng tuyền, không chấm, không vệt đỏ. Cánh hoa vàng đậm mặt trên, vàng lạt mặt dưới.Lưỡi hoa hai màu; đỏ trong, vàng trắng đầu lưỡi.Hình dáng giống cây Avril’s Gold của Cụ BX. Đáng.

– Avril’s Gold ‘Chunky’ (Den. Aussie Child ‘Avril’, HCC/AOC X Den. speciosum ‘windermere’, HCC/AOC.): 2 cánh hoa vàng lợt, không chấm đỏ; 3 đài hoa vàng đậm có chấm đỏ, lưỡi hoa nhọn đầu, màu ngà có chấm đỏ. 2 đài hoa dưới cong vào nhau như sừng trâu, bề ngang đài hoa gấp 4 lần bề ngang cánh hoa.

– Avril’s Gold ‘Kerry’s Delight: 2 cánh hoa nhỏ ít chấm đỏ, 3 đài hoa có bề ngang gấp 2 lần cánh hoa, vệt đỏ chạy dài theo đài hoa, hai đài hoa dưới cong sừng trâu. (H. 4)

– Avril’s Gold ‘plenty’ HCC/AOC-ANOS: 2 cánh hoa bề ngang chỉ nhỏ bằng 1/3 chiều ngang đài hoa, toàn màu vàng. 3 đài hoa có vệt đỏ chạy dài chạy theo đài hoa, màu vàng như cánh hoa. Đây được coi là thành công nhất về lai giống. (H. 5)

– Avril’s Gold ‘Louanne’: tương tự như loại” Chunky’ nhưng màu lợt hơn. Lưỡi và vùng chung quanh màu trắng có chấm đỏ.

– Avril’s Gold ‘Barry’: giống như Avril’s Gold xYondi nhưng các cánh hoa màu vàng lợt hơn và không chấm đỏ.

– Avril’s Gold ‘Aussie Victory’: Hoa màu vàng, 2 cánh hoa nhỏ , 3 đài hoa có chấm đỏ, 2 đài hoa dưới giáp vòng tròn với nhau. Môi hoa đỏ có sọc trắng ở giữa

– Avril’s Gold ‘Ray’: Hoa màu vàng, Đài hoa có bề ngang gấp ba bề ngang cánh hoa, lưỡi hoa trắng, không chấm, đài hoa ngắn.

– Avril’s Gold ‘Copperpot’ Mericlones: Cây này cũng thuộc vườn lan DUNO mới gây giống . Xem hình vẽ ta thấy hai cánh hoa bề ngang chỉ bằng 1/3 bề ngang của đài hoa. Các chấm đỏ chiếm phần lớn đài hoa.( Xem hình 6)

– Avril’s Gold ‘Chunky’: Đây là phối hợp giữa 2 cây lan Den.Aussie Child ‘Avril’ HCC/AOC và cây Den.speciosum var speciosum ‘Windermere’ HCC/AOC. Cây có 2 cánh hoa nhỏ, dài và 3 đài hoa ngắn, rộng bề ngang. Các chấm đỏ nằm phần lớn ở đài hoa (xem hình 7/Internet).

Ngoài những hình ảnh tượng trưng nêu trên, chúng ta còn thấy hằng trăm cây khác cùng mang tên Avril’s Gold, chỉ khác nhau tên lót phía sau, và màu sắc, các vết đốm cũng thay đổi ít nhiều.

Đặc điểm Hoa Lan Úc Den. Avril’s Gold

– Avril’s Gold là cây lai giống nên có nhiều điểm khác nhau tuỳ theo lúc pha giống. – Ta có thể phân làm 2 loại: loại một màu đồng nhất và loại có vá màu. – Khi mua phải nhìn thấy hoa để biết mình thích hay không. Không căn cứ vào tên gọi hay hình ảnh hay lời phủ dụ của người bán. – Nếu biết tông tích cây “cha mẹ” của cây lai giống càng tốt. Ví dụ cây Avril’s Gold ‘Chunky’, phối hợp bởi hai cây đã được khen tặng HCC của AOC. – Không nên vì hai chữ Avril’s Gold mà bị ám ảnh đến hoang phí.

Thật vậy, sau khi thành công với cây Avril’s Gold đầu tiên, các nhà gây giống khác và ngay cả Brian Gerhard cũng cứ lấy tên này cho các cây về sau. Có lẽ dân chơi lan đã ghiền hay bị mê hoặc bởi một chữ Gold. Điều cần lưu ý là giá tại chỗ khoảng $15/chậu 3.5 inches. Giới trung gian mua về bán $25 đến $30. Và người mình bán lại từ $50 đến $70 mà vẫn có người mua!

Khi viết bài này, chúng tôi có liên lạc với Brian Gerhard của vườn cây DUNO để mua cây mới lai giống là Avril’s Gold ‘Copperpot’ nhưng được trả lời là giá hối đoái quá chênh lệch nên không bàn lẻ qua Mỹ. Đây cũng là một lý do để con buôn nâng giá vô tội vạ.

Để khỏi chạy đua theo thị hiếu, chúng ta cứ coi một cách đơn giản: Avril là tên gọi (first name) và Gold là tên họ (last name) vậy thôi.

1. Về tên gọi

Cũng như nhiều loài Phong lan khác ở Việt Nam, lan Hoàng Thảo Đùi gà được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như: Đùi gà, Hoàng thảo, Hoàng thảo mùa xuân, Phi điệp kép … Mặc dù vậy, tên gọi phổ biến nhất của loài lan này là Đùi gà tròn (Den.noble) và Đùi gà dẹt (Den.linawianum) dựa trên đặc điểm của thân. Cái tên Đùi gà có lẽ bắt nguồn từ hình dáng thân của nó, gốc nhỏ thân phình rất to.

2. Nhận dạng

Như đã nói ở trên, lan Hoàng thảo Đùi gà có 2 loại: Đùi Gà tròn và Đùi Gà dẹt (không kể đến 1 số loại đùi gà công nghiệp, lai tạo nhập từ Thailand – Denro xuân).

Đùi Gà tròn: Thân tròn hoặc có dạng eclip, có nhiều rãnh dọc thân, rất dễ nhầm với hoàng thảo xoắn và hoàng phi hạc. Tuy nhiên hoàng thảo xoắn thân to, cứng và dài, lá thuôn hơn, còn hoàng phi hạc thân dầy hơn và thường có màu vàng ngà.

Hoa của Đùi gà tròn có chấm họng rất to, đậm. Cánh dầy và hương cũng ngát hơn Đùi gà dẹt.

Đùi Gà dẹt : thân thường nhỏ, ngắn, có nhiều rãnh chạy dọc thân và dẹt. Đặc biệt thân rất ngúc ngoắc, người mới chơi đôi khi còn nhầm với hoàng thảo Chuỗi ngọc. Cánh hoa Đùi gà dẹt nhìn buồn, thường có màu trắng, đầu cánh tím nhạt, họng tím , có 2 mắt nhỏ.

Đùi gà dẹt khó thuần hơn đùi gà tròn, chịu nắng kém hơn, dễ úng gốc hơn.

3. Trồng và chăm sóc

Như nhiều loài Hoàng thảo khác, Ht Đùi gà cũng có mùa nghỉ, thường rơi vào mùa khô, cuối Thu đầu Đông. Vì vậy Đùi gà nên ghép vào cuối đông, đầu xuân, khi cây đã xuống hết lá.

Chọn cây có nhiều thân hoa, vừa chơi hoa vừa có mầm gốc, xuống càng nhiều lá càng tốt. Thân già rất dễ nhận vì vẫn còn cuống hoa mùa trước. Tốt nhất là chọn bụi bóc nguyên giề. Ko có các dấu hiệu bệnh như thối, đốm, nấm.

Xử lý cây trước khi ghép

Mua về mình thường treo ngược ở chỗ khô thoáng, mát 3 ngày không tưới. Sau 3-5 ngày, phun sương rất nhẹ, thoáng qua 2 ngày/lần. Từ 7-15 ngày sau thì ghép tùy vào lá trên cây còn nhiều hay ít.

Trước khi ghép cắt bỏ hết phần rễ già, chỉ để lại phần rễ đủ để ghim vào giá thể, nếu trồng chậu thì cắt sát gốc luôn. Ghép treo chỗ thoáng mát, tránh mưa, nắng xối trực tiếp. 3 ngày không tưới, còn những ngày sau phun sương nhẹ vào gốc 5 – 7ngày/lần, tùy điều kiện môi trường.

Đùi gà không kén chọn giá thể, có thể ghép lũa, gốc nhãn, vú sữa, ghép cây sống, trồng chậu … Tuy nhiên cần lưu ý: Nó là loài thân có giả hành trữ nước, nên ưa khô vì vậy gốc phải thoáng, thoát nước nhanh.

Nắng: Đùi gà ưa khô, chịu nắng tốt 70 – 100%, sũng gốc là hay bị thối rễ. Để thuần được cây ăn nắng 100% bạn nên treo mép giàn, hướng Đông, để cây ăn nắng xiên. Khoảng 1 tháng sau là cây có thể chịu 100% nắng. Thực tế ở nhà mình thì cả Tròn và Dẹt mình cho ăn 100% nắng từ sáng tới chiều (Tất nhiên là phải tránh những đợt nắng cao điểm. Lưu ý là bạn vẫn có thể để dưới 1 lớp lưới, để tránh mưa xối trực tiếp vào cây.

Tưới nước: Thường tuần chỉ tưới 1-2 lần đủ để ướt giá thể đối với cây trồng trong vườn có lưới che và nền đất mát. Trồng chậu sân thượng thì mình vẫn tưới đẫm ngày/2 lần vào mùa hè, 2-3 ngày/lần vào mùa đông.

Bón phân: Đùi gà là loài cây khỏe, nếu đảm bảo đủ 3 yếu tố: nắng, ẩm, thoáng thì không cần dùng đến phân. Trồng trong điều kiện hạn chế thì cần bổ xung thêm. Lưu ý là Đùi gà ưa phân hữu cơ (Các loại phân dê, dơi, bò …)

Ra hoa: Vào mùa cây xuống lá chuẩn bị ra hoa, giảm tưới tối đa. Chỉ thỉnh thoảng phun sương rất nhẹ vào gốc. Nếu bạn vẫn nguyên chế độ tưới, cây sẽ cho ít hoa, nhảy kie trên thân nhiều. Phơi nắng càng nhiều càng tốt, việc này ảnh hưởng lớn đến số lượng cũng như chất lượng hoa.

Phân Lân Chuyên dùng để bón lót, bón thúc, ủ phân, hạ độc, giải phèn cho đất Khối lượng: Túi 1kg, Bao 30kg (Khách hàng mua số lượng nhiều liên hệ shop)

Công ty sản xuất: Công ty Cổ Phần Supe Phốt Phát và Hóa Chất Lâm Thao

Hàm lượng P2O5 tự do: ≤4%

Hàm lượng P2O5 hữu hiệu: 16-16,5%

Hàm lượng lưu huỳnh (S): 11%

Phân bón Supe lân Lâm Thao được sản xuất từ quặng apatit loại phối trộn với axit sunfuric được sản xuất từ lưu huỳnh nên axit không bị lẫn tạp chất có chứa độc tố. Vì vậy, sản phẩm Supe lân Lâm Thao là sản phẩm sạch, khi bón không gây ngộ độc cho cây, không ảnh hưởng đến sức khoẻ con người.Thành phần P205 hữu hiệu của sản phẩm dễ tan trong nước. Ngoài ra, trong thànhphần Supe lân còn có một số nguyên tố trung, vi lượng khác như Ca, Mg, lưu huỳnh…giúp cho cây trồng dễ dàng hút và lấy dinh dưỡng để nuôi cây, tăng cường chịu hạn,chịu rét, kích thích sự ra hoa, kết trái, chắc củ, sáng hạt.

Công dụng:

-Lân rất cần cho sự hình thành nên các bộ phận mới ra mầm non, đẻ nhánh, phân cành, ra hoa, đậu quả và phát triển hệ rễ.

-Lân ảnh hưởng đến sự vận chuyển đường, bột tích lũy về hạt và các bộ phận thu hoạch.

-Lân còn ảnh hưởng đến tính lưu động của chất nguyên sinh làm cho cây chống được lạnh, chống được nóng.

-Lân còn có tác dụng đệm, làm cho cây chịu được chua, kiềm. Nên thường được dùng bón lót hay trộn với đất trồng trước khi trồng

Hướng dẫn sử dụng:

-Sử dụng phân bón lót hoặc bón thúc cho tất cả các cây trồng

-Phân này có thể sử dụng để bón ở các loại đất trung tính, đất kiềm, đất chua đều được. Tuy nhiên, ở các loại đất chua nên bón vôi khử chua trước khi bón supe lân.

-Supe lân có thể dùng để ủ với phân chuồng cùng với

-Bón gốc hoặc bón tập trung Phân supe lân thường phát huy hiệu quả nhanh, tăng hiệu của phâ

https://www.facebook.com/caycanhsxanh/