Kỹ Thuật Trồng Nấm Rơm Lụa Bạc / TOP 4 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Chào các bạn, không biết các bạn đã nghe tới nấm rơm lụa bạc chưa nhỉ. Nói về nấm rơm chắc chẳng có gì lạ mà rất quen thuộc nhưng hôm nay mình muốn giới thiệu đến mọi người loại nấm rơm lụa bạc. Hiện nay cũng rất ít tài liệu nói về loại nấm này và cũng như ở nước ta loại nấm này cũng không phổ biến.

Nấm rơm lụa bạc là một loài trong họ nấm rơm có tên khoa học Volvariella bombycina, nhưng mũ nấm nở chậm hơn so với nấm rơm. Mũ nấm khi nở ra có màu trắng với vẩy nhỏ lóng láng ánh bạc, bên dưới có màu nâu. (Một số nơi gọi là nấm rơm vàng)

Có tên gọi là nấm rơm nhưng lại không mọc trên rơm như nấm rơm thông thường và không mọc trên mùn cưa mới, cũng không mọc trên nguyên liệu đã mùn hóa để trồng nấm mỡ hay các loại nấm khác mà chỉ mọc trên gỗ mục.

Trích dẫn báo người lao động

Nhóm nghiên cứu do PGS-TS Phạm Thành Hổ đứng đầu đã tiến hành phân lập, trồng nấm và nghiên cứu xây dựng quy trình nuôi trồng loài nấm rơm lụa bạc ở Việt Nam.

Mất gần 20 năm nghiên cứu (từ năm 1990 đến nay), các nhà khoa học đã tìm được nguyên liệu trồng nấm là bã mùn cưa cao su sau khi đã trồng nấm (nấm mèo, nấm bào ngư, linh chi,…) hoặc bông phế thải có bổ sung dưỡng chất.

Quy trình nuôi trồng nấm rơm lụa bạc hoàn chỉnh với những thông số cụ thể như sau: Nguyên liệu nuôi trồng: mùn cưa đã qua sử dụng có bổ sung cám lúa 2%, urê 2‰.  Thời gian từ khi cấy meo đến khi đem tưới là 17 ngày, điều kiện ủ tơ: nơi thông thoáng, ánh sáng khuếch tán. Thời gian từ lúc bắt đầu tưới đến thu hái quả thể lần 1: 7 ngày…

Hy vọng qua bài viết chia sẻ này sẽ giúp mọi người có thêm kiến thức về các loại nấm ăn.

Nấm là loại cây trồng cho năng suất cao trên diện tích nhỏ, đầu tư thấp, vòng quay nhanh nên khi gặp thiên tai hay biến động thị trường, người trồng vẫn kịp dừng sản xuất hoặc chuyển hướng canh tác. Nguyên liệu trồng nấm rẻ và dồi dào, chủ yếu là các phụ phế phẩm nông lâm nghiệp như rơm rạ, mạt cưa, bã mía, thân bắp, bông phế thải…, vừa giải quyết vấn đề môi trường vừa tạo nên sản phẩm mới. Chỉ nói riêng về nấm rơm cũng có một số phương pháp trồng khác nhau và đều cho hiệu quả kinh tế cao. Bài viết này sẽ hướng dẫn bà con quy trình kỹ thuật trồng nấm rơm trong bịch.

Ngoài cách này thì bà con có thể tự làm bịch phôi nấm: Rơm mua về loại bỏ những cọng thối, thâm đen, sau đó chặt thành từng khúc nhỏ (khoảng 10-20cm) cho vào bể chứa nước vôi ngâm rồi đem ủ trong vòng 8 ngày. Đem rơm đã ủ chờ ráo nước rồi cho vào bịch nylon (thông thường có kích cỡ 15x20cm). Bước tiếp theo, bà con cấy meo vào bịch để được một bịch phôi nấm.

Sau khi có bịch phôi nấm, bà con để khoảng 2 ngày ở nơi kín gió, ít ánh sáng, có độ ẩm. Đối với các bịch phôi ươm muộn hơn có thể phải để lâu hơn, miễn sao khi thấy chân nấm ăn trắng xuống đáy bịch thì bà con tiến hành rạch bịch.

Cách rạch bịch như sau: Dùng dao dọc giấy hoặc dao sắc nhọn rạch khoảng 5-7 đường chéo xung quanh bịch (các vết rạch này sau này nấm sẽ mọc ra theo kẽ hở đó). Đối với bịch phôi nấm mua về, bà con nhớ cởi bỏ nút buộc trên đầu bịch ra.

Trong thời gian chờ nấm cho thu hoạch, bà con cần thường xuyên quan sát, theo dõi nấm để có biện pháp tăng hay giảm độ ẩm nhằm chống hiện tượng thối thân nấm:

Với nấm mua bịch meo bán sẵn, sau 5-7 ngày có thể thu hoạch nấm. Với nấm tự làm bịch, khoảng 1 tháng sau ngày cấy meo thì nấm bắt đầu cho thu hoạch.

Dùng bình xịt hoặc bình phun dạng sương để tưới nước cho nấ Số lần tưới trong ngày tùy thuộc độ ẩm nơi đặt nấm (các loại bình phun này có mục đích tránh nước đọng làm ủng phôi nấm).

Nước dùng để tưới nấm là nước sạch, không có clo. Với bản chất ưa sạch, nấm sẽ bị vàng, bị biến đổi hoặc chết nếu bà con tưới nấm bằng nước bẩn hoặc nước máy có chứa nhiều clo. Một trong những cách đơn giản để khử clo trong nước là bơm nước ra các vật chứa có tiết diện rộng, để một thời gian cho clo trong nước bay hơi, sau đó mới dùng tưới nấ

Khi thu hoạch, dùng tay giữ chặt gốc nấm, nhẹ nhàng xoay để nhổ cả chân nấm lên. Lý do phải nhổ cả chân nấm là để đảm bảo lượt mọc sau không bị ảnh hưởng do chân nấm sót lại bị thối (làm chết lây các mầm nấm xung quanh).

Mỗi bịch nấm có thể cho thu hoạch từ 5-7 lần, mỗi lần từ 100g-300g nấm tươi phụ thuộc vào sự chăm sóc của người chủ. Nấm sau khi thu hoạch khoảng 10 ngày sau sẽ mọc đợt nấm mới.

Mong rằng, bà con sẽ sớm thành công với mô hình trồng nấm này.

Rơm rạ phơi khô, không bị mốc, không còn mùi thuốc trừ sâu được ngâm trong nước vôi loãng (4 kg vôi tôi/1m3); ngâm rơm cho đủ ẩm, có màu vàng; sau đó vớt ra để rơm róc nước, rồi chất vào đống ủ.

Kích thước đống ủ: dài 1,5m, rộng 1,5m, cao 1,5m; mỗi đống ủ đảm bảo tối thiểu từ 300 kg rơm rạ trở lên. Chú ý đống ủ phải có kệ lót đáy, có cọc thông khí và che nilon xung quanh. Sau 3 – 4 ngày, đống ủ có nhiệt độ từ 65-70 0C thì tiến hành đảo rơm, chỉnh độ ẩm. Kiểm tra độ ẩm rơm bằng cách vắt rơm, nếu thấy có nước chảy thành giọt là vừa; nếu nước chảy thành dòng là rơm còn ướt phải rãi rộng cho bay bớt hơi nước; nếu vắt rơm không có nước là khô, phải dùng bình phun bổ sung nước. Ủ tiếp 3-4 ngày nữa rồi tiến hành đóng mô, cấy giống.

2. Giống (meo nấm):

Chuẩn bị giống nấm trước khi ủ nguyên liệu, giống chuẩn từ  13-16 ngày tuổi.

Tiêu chuẩn giống tốt: Sợi tơ nấm màu trắng trong, mở nắp bịch có mùi tương tự như nấm rơm. Tơ nấm phát triển đều khắp mặt trong bịch meo.

Chú ý: Không sử dụng bịch meo giống có đốm màu đen, vàng cam vì đã bị nhiễm nấm dại; không chọn bịch meo phía dưới đáy bịch bị ướt, bị nhão và có mùi hơi chua.

3. Chăm sóc sau khi cấy giống

Sợi nấm rơm phát triển rất nhanh, từ khi cấy giống đến khi có mầm quả thể 13-14 ngày.

Từ ngày 1 đến ngày thứ 3 sau khi cấy giống, không cần tưới nước, phải phủ 1 lớp nilon và lưới phản quang trên mô nấm để giữ ẩm, giữ nhiệt và chống ánh sáng.

Từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 8, cất ni lon và lưới phản quang; tưới ẩm nền, xung quanh mô nấm và phun sương mù trên cao. Ngoài ra kiểm tra nhiệt độ mô nấm bằng cách cắm nhiệt kế trên mô nấm, nếu thấy có nhiệt độ 35-38 0C là tốt.

Từ ngày thứ 8-9, khi thấy màng sợi từ màu trắng đục chuyển sang màu trắng trong, phải tưới đón nấm, tưới nhẹ trực tiếp vào các mặt mô nấm cho ẩm đều, đẫm hơn bình thường.

Từ ngày thứ 13– 14, trên mô nấm xuất hiện đinh ghim như hạt gạo, tưới giữ ẩm bình thường, tưới cao vòi, ngửa vòi để tránh bị đứt sợi nấm.

Chú ý: Trong nhà trồng nấm cần gắn bảng đo nhiệt độ và độ ẩm, đồng thời lắp hệ thống tưới phun sương.

4. Thu hoạch

Nấm rơm mọc từ ngày 15 đến ngày 25 và thu hoạch rộ từ ngày 19 – 30 sau khi cấy giống. Hằng ngày hái nấm 1 đến 2 lần, hái nấm trước khi tưới. Khi quả nấm từ dạng tròn chuyển sang hình trứng chúng ta hái, không để nấm nở hoặc nứt bao.

Cách thu hái: Một tay giữ cụm nấm, tay kia hái những quả nấm đã đến tuổi. Hái xong dùng dao cắt bỏ phần nấm có dính rơm rạ.

 Nấm sau khi hái cho vào túi nilon từ 0,5 – 1,0 kg/túi, xếp trong hộp các-tông hoặc hộp xốp có lót vải hoặc lá, để tránh dập nát, rồi vận chuyển đến nơi tiêu thụ.

Sau khi hái nấm xong, tưới nước ẩm đều cho nấm mọc tiếp. Lứa 1 từ ngày thứ 15 – 30. Hết lứa 1, tiếp tục chăm sóc thu hoạch lứa 2 và lứa 3.

Vũ Xuân Nam -Trạm Khuyến nông TP. Vinh – Nghệ An

Nấm rơm có thể trồng được quanh năm. Mùa Đông Xuân, giáp Tết Nguyên đán có gió lạnh thì cần phải chắn gió, giữ ấm và làm mô nấm lớn hơn

Nội dung trong bài viết

Thời vụ trồng nấm rơm

Chuẩn bị rơm

Chọn meo giống

Xếp mô, rắc meo giống và chất mô nấm

Chăm sóc và thu hoạch

Thu hái nấm rơm

Thời vụ trồng nấm rơm

Nấm rơm có thể trồng được quanh năm. Mùa Đông Xuân, giáp Tết Nguyên đán có gió lạnh thì cần phải chắn gió, giữ ấm và làm mô nấm lớn hơn. Mùa mưa cần làm mái che hoặc tủ rơm dầy hơn để giảm độ ẩm, làm nền mô cao để tránh ngập úng. Ở những nơi có nhiều gió, gió mạnh cần làm rào chắn gió, bố trí các mô nấm thẳng góc với hướng gió.

Chuẩn bị rơm

– Ủ rơm thành đống. Cách này áp dụng được cho cả rơm tươi và rơm khô. Các bước tiến hành như sau:

+ Rơm được chất thành đống, chiều rộng 1,5 – 2m, chiều dài 4 – 8m. Khi chất đống, cứ mỗi lớp rơm cao 20 – 30cm tưới nước để cho rơm thấm đều và dùng chân dậm cho dễ, tiếp tục chất các lớp tiếp theo cho đến khi đông rơm có chiều cao 1,3 – 1,5m. Sau đó lấy ny – lông, rơm khô hoặc lá chuối tủ chung quanh để giữ ẩm và giữ nhiệt. Vài ngày sau khi ủ, nhiệt độ trong đống ủ lên cao khoảng 60 – 70°c. Nhiệt độ sẽ làm chết các mầm nấm dại và phân hủy một phần chất hữu cơ trong rơm rạ, giúp cho nấm rơm dễ hấp thu chất dinh dưỡng, phát triển thuận lợi sau này.

+ Sau khi ủ rơm từ 10 – 12 ngày, khi đó đống rơm ủ xẹp xuông, chiều cao khoảng 0,8 – 1,0m. Lúc này có thể đem rơm chất ra luống.

Cách xử lý nước vôi trước khi ủ:

+ Cách này được áp dụng cho rơm, rạ đã khô. Rơm, rạ được nhúng vào nước vôi，pha với tỷ lệ 3kg vôi cho 100l nước. Ngâm rơm vừa đủ ngập. Mục đích là để diệt nấm tạp, tẩy rửa chất phèn, chất mặn trong rơm rạ.

+ Thời gian ngâm trong nước vôi từ 20 – 30 phút, sau đó vớt ra, để ráo nước, chất thành đống với chiều rộng 1,5 – 2m, chiều dài 4 – 8m. Cần dậm nhẹ cho dẽ, lấy nylông, rơm hoặc lá chuối tủ quanh để giữ ẩm và giữ nhiệt.

– Thời gian ủ:

Thời gian ủ là 5 – 6 ngày. Trong thời gian đầu, sau khi chất đống 2 – 3 ngày thì trở rơm một lần. Nếu rơm quá ướt thì cần giảm bớt dụng cụ đậy bên ngoài. Nếu rơm bị khô, cần bổ sung thêm nước vôi với tỷ lệ 3kg vôi cho 100l nước, tưới vừa đủ.

Đến ngày thứ 5 – 6 kiểm tra lại đống rơm. Rơm đủ ướt, khi vắt vài cọng thấy có nước nhỏ vài giọt là tốt nhất.

– Rơm đã đủ điều kiện để chất nấm phải đạt yêu cầu:

+ Rơm rạ mềm hẳn.

+ Có màu vàng tươi.

+ Có mùi thơm đặc trưng của rơm rạ khi lên men.

Chọn meo giống

Đây là khâu quan trọng có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất trồng nấm. Chọn meo giống tốt, đúng tuổi, không nhiễm tạp khuẩn sẽ cho năng suất cao và chất lượng nấm tốt.

– Tiêu chuẩn bịch meo tốt: Sợi tơ nấm màu trắng trong, mỏ nắp bịch có mùi tương tự như nấm rơm. Tơ nấm phát triển đều khắp mặt trong bịch meo. Riêng một số meo giống, khi tơ trưởng thành, bắt đầu kết tụ lại thành những hạt màu đỏ nâu vẫn cho năng suất tốt. Một bịch meo giống nặng trung bình 120g, có thể gieo trên mô nấm rộng 0,5m, cao 0,4 – 0,5m, chiều dài liếp 4 – 5m.

– Chú ý khi chọn meo giống: Không chọn sử dụng bịch meo có đốm màu nâu， đen, vàng cam vì những bịch này đã bị nhiễm nấm dại. Không chọn bịch meo phía dưới đáy bịch bị ướt, bị nhão và có mùi hôi chua.

Xếp mô, rắc meo giống và chất mô nấm

– Lấy rơm trong đống đã ủ: Dỡ bỏ lớp rơm ngoài mặt đống ủ. Lấy rơm đã ủ bên trong mang đi xếp mô trồng nấm, cố gắng xếp hết trong ngày phần rơm đã dỡ lớp đậy khi ủ.

– Chất mô nấm:

+ Cách 1: Rải một lớp rơm đã ủ lên mặt liếp, tiếp đó tưới nước. Dùng tay đè nhẹ nhàng sao cho có chiều rộng theo mặt liếp khoảng 5ơcm, chiều cao 20cm. Rãi meo giống dọc hai bên luống, cách mép luống 5 – 7cm. Tiếp tục lặp lại thao tác trên cho lốp rơm thứ 2, thứ 3 …Nếu ủ ba lóp thì phía trên không rãi men giống, chỉ rãi rơm khô dầy 4 – 5cm. Tưới nước đè dẽ dặt, vuốt mặt ngoài cho mô láng, gọn. Vuốt mô không gọn, mặt ngoài mô không láng khi thu hoạch nấm sẽ làm hỏng các nụ nấm nhỏ, làm giảm năng suất.

+ Cách 2: Rơm sau khi ủ chín được cuốn thành từng bó, đường kính 15 – 20cm, chiều dài từ 45 – 50cm, xếp dẽ dặt từng lớp. Sau mỗi lớp rơm, rãi meo dọc hai bên luống, cách mép luống 5 – 7cm, tiếp tục xếp như trên cho lốp rơm thứ 2, thứ 3 …Nếu chỉ ủ ba lớp thì phía trên chỉ rãi rơm khô dầy 4 – 5cm, tưới nước đè dẽ dặt, vuốt mặt ngoài cho mô láng, gọn.

+ Lưu ý: Tùy theo mùa, thay đổi độ dầy khi đậy mô cho thích hợp. Mùa nắng: Tủ rơm mỏng để thoát nhiệt. Mùa mưa, mùa lạnh: Tủ rơm dầy để giữ nhiệt và chống thấm nước.

Chăm sóc và thu hoạch

– Chăm sóc mô nấm: Đối với nấm rơm thì không cần dùng phân bón gì thêm. Vì rơm rạ khi phân hủy đủ cung cấp dinh dưỡng cho cây nấm phát triển.

Theo dõi nhiệt độ và độ ẩm là khâu quan trọng nhất trong quá trình sản xuất. Độ ẩm là yếu tố hàng đầu, vì độ ẩm giúp quá trình phân hủy rơm rạ thuận lợi, từ đó sẽ tạo nhiệt độ trong mô nấm. Nếu độ ẩm dư, thừa nước thì nhiệt độ sẽ giảm, mô nấm bị lạnh. Nếu độ ẩm thiếu, mô sẽ bị khô.

+ Giữ độ ẩm thích hợp: Khi kiểm tra mô nấm, rút một nắm (khoảng 15 – 20 cọng) rơm ở giữa luông, bóp chặt trong lòng bàn tay, nước hơi rịn qua kẽ tay là vừa.

Nếu nước không rịn qua kẽ tay là khô, phải tưới nước. Nếu thấy nước chảy qua kẽ tay thành giọt là thừa nước, phải ngưng tưới nước và ngày đó phải dỡ áo mô cho nước bốc hơi. Trong mùa mưa phải làm mái che sau khi dỡ áo mô.

+ Điều chỉnh nhiệt độ bằng cách tưới nước và đậy mô: Khi kiểm tra mô nấm thấy nhiệt độ tăng, rơm ủ thiếu nước thì cần dùng thùng vòi sen tưới cho mô nấm. Tránh dùng vòi nước mạnh sẽ làm hư hại những sợi tơ và nấm nhỏ. Nếu chỉ tăng nhiệt độ mà không thiếu nước thì phải giảm rơm áo bị ướt, thay bằng rơm khô để giảm sức nóng và thoát bớt nhiệt.

Khi kiểm tra mô nấm thấy nhiệt độ giảm, mô bị lạnh thì cần ngưng tưới nước, dỡ bớt áo mô, mái che nắng… để giúp mô hấp thu được nhiều nắng. Nếu là mùa mưa, cần dùng nylông, màng phủ nông nghiệp (đậy phía đen lên trên) để mô nấm giữ nhiệt, tăng nhiệt độ bên trong.

– Đảo rơm áo mô: Sau khi chất mô 5 – 8 ngày, dỡ rơm áo ra, xốc cho tơi và đậy trở lại cho mô nấm. Cần phải đảo áo mô để tránh tơ nấm ăn lan ra ngoài, không tạo được nấm.

Thu hái nấm rơm

– Sau khi ủ rơm 10 – 14 ngày có thể thu hoạch: Thời gian thu hái nấm tùy loại meo và cách ủ. Nấm ra rộ vào ngày thứ 12 – 15; sau đó 7 – 8 ngày ra tiếp đợt 2 và thu hái trong 3 – 4 ngày thì kết thúc vụ trồng nấm (25 – 30 ngày).

– Thời điểm hái nấm: Thu hái mỗi ngày 2 lần. Lần thứ 1 vào sáng sớm trước 6 giờ. Thu hái lần thứ 2 vào khoảng 14 – 15 giờ chiều.

– Chọn nấm đủ tiêu chuẩn để hái: Nấm rơm phát triển liên tục và nhiều cây dính vào nhau, cần phải chọn lựa để hái những cây còn búp, hơi nhọn đầu. Cách hái, xoay nhẹ cây nấm, tách ra khỏi mô. Không nên để sót chân nấm trên mô, vì phần chân nấm khi thôi rữa, sẽ làm hư hại các nụ nấm kế bên. Sau khi hái xong, đậy kỹ áo mô lại.

Thời gian thu hoạch nấm thường 7 – 10 ngày. Năng suất trung bình 1,5kg nấm tươi trên 1m liếp nấm.

Nấm sau khi thu hái cần tiêu thụ ngay trong 2 – 3 giờ. Nếu muốn để ngày hôm sau cần bảo quản ỏ nhiệt độ từ 10 – 15°c.