Bạn đang xem bài viết Bài 28: Thuốc Cho Lan – Nguyễn Ngọc Hà được cập nhật mới nhất tháng 10 năm 2023 trên website Duhocaustralia.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Bài dài 17 trang A4, mong bạn CHIA SẺ TRƯỚC KHI ĐỌC.
Tại sao tôi phun thuốc mà lan vẫn chết? Nên phun thuốc gì để phòng bệnh cho lan và tại sao là thuốc đó? Cơ chế tác động của từng loại thuốc lên nấm và vi khuẩn như thế nào? Mẹo dùng thuốc và cách phối trộn…. Mọi thắc mắc đều có ở phần sau!
Dùng thuốc cho lan, chúng ta cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng:
1. Đúng thuốc
Khi chọn mua thuốc Bảo Vệ Thực Vật (BVTV) bạn cần biết rõ loại sâu bệnh hại cần phòng trừ. Nếu không xác định được sâu bệnh hại thì bạn nên xách cả giò lan tới chỗ bán thuốc BVTV và nhờ kỹ sư của cửa hàng tư vấn nhận diện và có cơ sở mua thuốc cho chuẩn. Vấn đề này rất nhạy cảm vì hiện nay 1 anh kỹ sư nông nghiệp thường cho thuê bằng để người khác đăng ký cửa hàng đứng bán thuốc, vì thế bạn nên tìm cửa hàng nào có kỹ sư đứng bán thì tốt nhất, tỷ lệ này rất thấp khoảng 10% thôi, còn lại người đứng bán hàng đa số trình độ phọt phẹt….
Không gì đau khổ hơn xịt thuốc mà lan vẫn lăn ra chết vì sai thuốc. Anh ơi, em mới xịt Ridomilgold hôm qua, sao hôm nay lan em lại bị thối nhũn thế này? Em xịt Ridomil cho Nấm trắng trên giá thể mà không thấy gì…. Đủ kiểu thắc mắc tôi nhận được hàng ngày! Ôi, Ridomilgold THẦN THÁNH TRỊ BÁCH BỆNH! Ridomilgold không có lỗi, lỗi tại bạn… (Phật gọi là VÔ MINH, Chúa gọi là LẠC LỐI).
2. Đúng liều lượng và nồng độ
Liều lượng là lượng thuốc cần dùng cho một đơn vị diện tích và nồng độ là độ pha loãng của thuốc trong nước để phun. Pha đúng nồng độ và phun đủ lượng nước quy định để đảm bảo thuốc trải đều và tiếp xúc với sâu bệnh hại nhiều nhất. (Ví dụ Anvil trị thối lá non, ngọn và rỉ sắt khá tốt, nhưng nếu bạn phun quá liều và nồng độ cao hơn 30% so với nhãn mác, lan nhà bạn sẽ bị đứng im không mọc dài lên nữa, nếu nặng thì nó thắt ngọn luôn). Hoặc xịt nhện đỏ mà bạn không xịt ướt đẫm và đều mặt sau của lá thì chỉ mất công xịt mà thôi, vì bọn nhện nằm dưới mặt lá. Khi dùng thuốc BVTV, cần đọc kỹ hướng dẫn khi dùng thuốc, phải có dụng cụ cân, đong thuốc, không ước lượng bằng mắt, không bốc thuốc bột bằng tay. Bạn nên mặc áo mưa, đeo khẩu trang y tế và đội mũ rộng vành khi phun thuốc. Cá nhân tôi còn mua thêm 3 cây nối, nối cho cái vòi phun dài gần 3m để khỏi phải hít thuốc nhiều.
+ Nếu bạn mua thuốc dạng bột mà không biết làm thế nào để chia nhỏ dùng cho bình 1,5 lít hoặc 2-4 lít, thì tôi có mẹo nhỏ này chắc chắn sẽ giúp được bạn: – Mua 1 chai nước lọc 250ml hoặc 500ml ĐÁY BẰNG, HÌNH TRỤ ĐỀU, trong suốt. Uống hết nước, để khô. – Đổ thuốc dạng bột vào chai và lấy thước, bút lông ra chia làm 10 phần bằng nhau. – Giả sử 1 gói Aliette 100gam pha với 32 lít nước xịt 4000 giò lan, mà lan bạn ít, chỉ cần 1,5lít là đủ, thì bạn chia cái phần thuốc trong chai ra làm 20 vạch, vậy mỗi vạch bột thuốc bạn pha với 1,5 lít nước là quá ổn rồi. Cách dùng thìa đong 6 muỗng cà phê với 1 lít nước bạn KHÔNG NÊN ÁP DỤNG, vì tỉ trọng thuốc khác nhau (tôi thấy Ridomilgold và Starner cùng là bột, nhưng mà khối lượng trên thể tích khác nhau rất xa). Vấn đề nữa là THÌA CÀ PHÊ là thìa nào? Tôi uống cà phê 30 quán thì có 20 loại thìa, vậy thìa nào đây? Sau khi dùng, thuốc còn trong chai bạn PHẢI BẢO QUẢN CHỖ TỐI VÀ MÁT (rất nhiều loại thuốc bị phân giải mất tác dụng khi gặp ánh sáng và nhiệt). Tôi mua hẳn 1 THÙNG XỐP ĐỰNG ĐÁ để bảo quản thuốc và phân, bất chấp mưa nắng và thời gian.
+ Nếu thuốc dạng dung dịch trong gói nhỏ (ví dụ Atonik, thuốc trị nhện đỏ Pesieu 500EC…) Bạn nên mua 1 chai cồn Iot Povidine hoặc chai nước muối rửa mắt về, nhớ mua chai to chút (20ml trở lên). – Đổ hết cái trong chai ra, rửa sạch sau đó cho thuốc trong tép (bịch) giành cho lan của bạn vào. – Cụ thể như sau: 10ml thuốc Pesieu 500EC trị nhện đỏ pha với 16 lít nước, bạn muốn pha 1,5 lít thì chỉ cần 20 giọt là được. (Trung bình 20 giọt = 1ml). Tương tự với Atonik. – Nếu bạn chưa thật tự tin, vì lỗ miệng chai đôi khi to nhỏ khác nhau, hãy cho nước vào và thử đếm xem bao nhiêu giọt, rồi lấy số giọt chia cho số millilit ghi trên chai.
Cách của anh nông dân, chỉ người đam mê mới biết quý trọng!
Có vài bạn quá nôn nóng, muốn đốt cháy giai đoạn mà cho liều tăng lên gấp đôi. Bạn đang làm hại lan của mình và nếu có dập được dịch bệnh thì sau này muốn chữa cũng bệnh đó, bạn phải xịt nồng độ cao hơn nữa. Hiện tượng lờn thuốc sẽ xảy ra.
Có một số bạn hỏi tôi rằng trên bao bì ghi rất nhiều nồng độ cho rất nhiều loại cây vậy lấy số đo nào để pha? Bạn cộng tất cả các chỉ số trên bao bì lại và chia trung bình là ổn nhất. Ví dụ trên bao bì ghi là pha từ 20-40ml thuốc cho 16 lít nước, thì bạn cứ lấy 30ml thuốc là được. Nếu bao bì ghi cả chỉ số cho cây lương thực, rau, cây công nghiệp và cây ăn trái. Bạn hãy lấy theo chỉ số của rau và lương thực. Vì lan thuộc bộ Măng Tây, cũng là rau thôi (thực tế thì đa số lan là ăn được, ví dụ luộc giả hạc hoặc ý thảo bạn sẽ thấy ăn đắng như mướp đắng (khổ qua), Kiều (thủy tiên) hoặc ngọc thạch thì hơi nhớt và vị thanh hơi ngọt).
3. Đúng lúc
Phun thuốc đúng lúc kịp thời vào thời điểm sâu bệnh dịch hại trong vườn lan. Đặc biệt là phải xem dự báo thời tiết để biết đường phun phòng bệnh. Ví dụ 2 ngày nữa bão đổ bộ vào vườn nhà bạn, khi đó độ ẩm không khí rất cao sẽ tạo điều kiện cho các chủng nấm thủy sinh (sinh và sống với môi trường nước) sẽ làm hại lan nhà bạn, sinh thối gốc, thối ngọn non, thối nhũn lá…. Biết vậy thì xịt thuốc nấm và khuẩn để tiêu diệt hết các mầm mống nấm khuẩn đó đi, mưa tẹt ga vườn lan nhà bạn vẫn vô tư.
NÂNG CAO: Tron vườn nhà bạn, trong không khí lúc nào cũng có nấm và khuẩn, vấn đề là số lượng không đủ nhiều để phát thành dịch và làm hại lan nhà bạn. Ví dụ cụ thể: Giả sử trên lá lan Ngọc Điểm lúc bình thường luôn là có 100 con vi khuẩn 1 lá. Khi điều kiện thuận lợi (mưa, độ ẩm không khí cao, lá bị xước, nhiệt thay đổi thất thường) làm cho vi khuẩn sinh sôi lên hàng vạn, hàng triệu lần sau 1 đêm. Nó sẽ phá hủy tế bào lá và tiết dịch khuẩn, chúng nhân đôi với tốc độ chóng mặt. Lan nhà bạn sẽ bị thối nhũn. Nếu bạn biết đường căn thời gian thấy trời sắp mưa dầm 1 tuần, thì bạn nên xịt thuốc phòng vi khuẩn để tiêu diệt đa số (trong số 100 con) để dù điều kiện có thuận lợi thì nó cũng sinh sôi nảy nở không đủ số lượng để phá hủy lan nhà bạn. Bên cạnh đó bạn phải tăng cường sức đề kháng cho lan với trung vi lượng, đa lượng cân đối….
Tốt nhất là điều kiện vườn không bệnh gì thì cũng nên phun thuốc nấm và khuẩn 2 tuần 1 lần. Còn khi bị bệnh thì cứ 5-7 ngày 1 lần là được. Mùa khô thì 20-30 ngày phòng bệnh 1 lần là hợp lý. Nên phun thuốc vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Không phun thuốc vào những ngày thời tiết quá nóng, trời nắng gắt, trời sắp mưa, có gió to. Hạn chế phun khi cây đang ra hoa.
Buổi chiều mát lúc 16-17h phun là hợp lý nhất. Nhớ là có tưới thì cũng phải đợi ít nhất 1 tiếng cho khô ráo mới phun thuốc. Thuốc phun xong phải được ÍT NHẤT 2 TIẾNG khô ráo không bị mưa thì mới đạt hiệu quả cao nhất, nếu phun xong 1 tiếng mưa liền thì hiệu quả chỉ đạt 50%-60% thôi. Ngày hôm sau khi phun thuốc bạn vẫn cứ tưới lan như bình thường.
Giả xử chiều nào cũng mưa không phun được thì bạn nên phun vào lúc 6h sáng, 8 giờ sáng mới phun là muộn rồi, vì 9-10h trời mà nắng nóng lên là thuốc bay hơi mất tác dụng.
Đó là thuốc, còn với phân, theo quan điểm cá nhân của tôi thì chỉ phun phân vào buổi chiều mát 16h-17h, tuyệt đối không bao giờ phun phân vào buổi sáng, vì nắng và nhiệt sẽ biến phân đọng trên lá, ngọn thành axit và làm cháy lá lan. Bạn nên nhớ phân bón lá phải có ít nhất 5 tiếng không bị nắng nóng thì cây mới hấp thu đầy đủ được. Nếu giả sử bạn xịt phân xong mà vài tiếng sau nhiệt lên cao trên 30 độ thì sẽ làm hại tế bào lá lan nhiều.
LƯU Ý NÂNG CAO:
– Tưới rồi đợi khô phun thuốc sâu nấm bệnh là đúng.
Cách dùng phân bón lá cho cây công nghiệp không thể áp dụng dập khuôn vào lan được.
Không biết bạn có quan sát lan mọc dài và to ra với tốc độ ra sao giữa ngày và đêm? Tôi thấy sau 1 đêm, lan luôn to và dài hơn là sau 1 ngày! Thực vật nói chung và lan nói riêng là vậy. Điều này có gợi cho bạn suy nghĩ gì không?
4. Đúng cách
Pha thuốc đúng cách, làm thế nào để chế phẩm thuốc được hòa tan thật đồng đều vào nước, bạn phải lắc hòa tan thuốc triệt để rồi mới phun. Phun thuốc đúng cách là phun rãi đều làm cho thuốc tiếp xúc với dịch hại nhiều nhất, tập trung vào nơi sinh vật gây hại.
Trên cùng vườn lan chuyên canh không dùng một loại thuốc liên tục trong một vụ, nhiều năm liền nhằm ngăn ngừa hiện tượng kháng thuốc của sâu bệnh dịch hại. Thuốc nấm bạn nên thay đổi luân phiên 3 loại trở nên, thuốc khuẩn cũng vậy.
Không tự ý hỗn hợp nhiều loại thuốc với nhau để phun trên đồng ruộng. Khi hỗn hợp 2 hay nhiều loại thuốc, có trường hợp gia tăng hiệu lực trừ dịch hại nhưng cũng có trường hợp bị phản ứng do hỗn hợp làm giảm hiệu lực trừ dịch hại hoặc dễ gây cháy lá cây trồng và gây ngộ độc cho người sử dụng. Ví dụ thuốc có tính kềm không pha chung thuốc tính axit. Thuốc gốc Đồng (Cu) thì không pha với loại nào cả, nó là con sói cô độc sẽ tốt nhất.
Nhà sản xuất thường có cặp đôi đi chung với nhau, bạn đã mua 1 loại thì nên mua nốt loại kia. Và tôi rất thích sử dụng các bộ đôi. Đi mua thuốc tôi thường hỏi: bán cho tôi bộ đôi trị nấm khuẩn của công ty này công ty kia. Đó là sự kết hợp tuyệt vời với phổ trừ bệnh cực kỳ rộng.
– Khi đang phun thuốc không nên ăn uống, hút thuốc, tránh không dùng tay sờ vào bất cứ nơi nào trên cơ thể, nhất là đối với mắt sẽ rất nguy hiểm.
– Sau khi phun thuốc xong quần áo và các dụng cụ lao động, bình bơm phải được rửa sạch sẽ và phải được cất giữ trong kho riêng (cùng với nơi lưu chứa thuốc BVTV của gia đình).
– Không trút đổ thuốc dư thừa, nước rửa bình bơm ra nguồn nước sinh hoạt. Tuyệt đối không được dùng vỏ chai, bao bì thuốc BVTV đã dùng hết vào bất kỳ mục đích nào khác, phải hủy và chôn những bao bì này ở xa nguồn nước sinh hoạt và khu dân cư.
CÁC LOẠI SÂU BỆNH DỊCH HẠI LAN THƯỜNG GẶP
Gồm có: – Sâu bọ, côn trùng và ốc sên. – Virut – Nấm – Vi Khuẩn
1. SÂU VÀ CÔN TRÙNG:
Sâu cuốn lá, sau ăn lá thực ra rất dễ tiêu diệt, có hàng trăm loại thuốc trừ sâu bạn có thể dễ dàng mua. Nếu muốn mua đúng thuốc thì tốt nhất nên mang mẫu sâu hay chụp hình tới nhà thuốc BVTV là bạn sẽ mua được đúng loại.
Rầy và rệp cũng vậy, tốt nhất bạn nên mua loại LƯU DẪN, XÔNG HƠI. Nghĩa là XỊT KHÔNG TRÚNG RẦY RẦY CŨNG CHẾT. Loại hiệu quả tiêu diệt rầy và rệp nhất thì thường là thuốc dành cho cây LÚA.
Diệt kiến với Regent (pha như bao bì và phun vào chiều mát).
Diệt NHỆN ĐỎ thì dùng Pesieu hoặc các loại thuốc khác, rất dễ mua, miễn là trên bao bì có ghi NHỆN ĐỎ là được.
Tôi không cho bạn tên thuốc vì mỗi vùng sẽ có các hãng và các nhãn hiệu khác nhau, bạn chỉ cần mang hình loại côn trùng bạn cần diệt ra nhà thuốc là được.
Nếu bạn muốn đuổi sên và ốc sang nhà hàng xóm thì giã nhuyễn vỏ trứng gà vịt ra và rải lên chậu lan, vừa cung cấp khoáng, vừa xua đuổi mấy em này.
GIÀNH CHO BẠN ÍT LAN VÀ THÂN THIỆN MÔI TRƯỜNG.
Thật ra các loài côn trùng này đều cần hô hấp, ta chỉ cần bịt mũi (lỗ thở) cho nó chết ngạt là xong.
Bạn có thể hòa 1 chậu nước rửa chén Sunlight loãng (10ml cho 10 lít) rồi
Nếu không ngâm được thì pha đặc hơn 1 chút và phun ướt đều giò lan, mặt trên và dưới của lá, sau đó đợi khô và bạn xịt nước tưới rửa lại là xong.
2. VIRUT
– Không có thuốc trị, chỉ có thể phòng bệnh bằng cách xử lý giống và dụng cụ cắt với Physan thật bài bản. Khi lá và giả hành bị bệnh, bạn nên cắt bỏ đi (mang phần bệnh ra khỏi vườn) và tăng sức đề kháng cho lan với trung vi lượng, B1, Atonik hoặc các chiết suất tảo biển….
– Biểu hiện đó là virut phá hủy diệp lục, làm lá mất xanh, các vết hoại tử, các sọc vàng, các vòng đen, các vết khảm lõm hình dáng bất định màu nâu hoặc màu đen.
– Với khoảng 20 loại virut, chúng ta có vô vàn các kiểu hình của bệnh, mỗi loài lan sẽ bị những biểu hiện khác nhau và đôi khi gây ra sự nhầm lẫn với nhiễm nấm và vi khuẩn (vì kiểu hình bệnh quá giống nhau). Bài sau tôi sẽ có 1 bộ sưu tập các kiểu hình lan bị nhiễm virut cống hiến cho các bạn.
3. NẤM
Nấm gây hại lan cũng có nhiều loại, gây các bệnh như thán thư, đốm đen mắt cua, đốm vòng, đen thân đen giả hành, héo rễ, thối giả hành non từ gốc thối dần lên ngọn, thối lá và ngọn non của lan, rỉ sắt…
Nói chung thì nấm có nhiều loại, và thường thì chúng ta cũng có vài loại thuốc trị nấm thông dụng ứng với các loại nấm trên. Ví dụ như Ridomilgold, Aliette, Antracol, Score, Copperzin, Topsin, Mancozeb, Anvil, Carbenzim, Nativo…
4. VI KHUẨN
Với chục loại khuẩn hại lan, ta sẽ có các bệnh như thối nhũn, thối chồi non, héo teo thối rễ, đốm lá, héo viền lá, bạc lá… Có khi biểu hiện của bệnh do vi khuẩn và nấm rất dễ nhầm lẫn do kiểu hình rât giống nhau.
Một số các loại thuốc diệt khuẩn như Kasumin, Starner, Streptomycin, Physan, Viên sủi Poner…
CÁCH DÙNG THUỐC NẤM VÀ KHUẨN
1. Xịt phòng bệnh thì nên kết hợp 1 loại trừ nấm với 1 loại diệt khuẩn, trộn chung với nhau và phun định kỳ 15 ngày 1 lần vào mùa mưa, 1 tháng 1 lần vào mùa khô.
Hoặc để phòng được nhiều loại bệnh hơn, ta có thể kết hợp 2 loại thuốc diệt nấm với 1 loại diệt khuẩn pha chung và xịt vào lúc chiều mát. Dĩ nhiên bạn phải đọc nhãn mác, đặc biệt là thành phần để không pha chung 2 loại thuốc có cùng thành phần.
Lúc đầu tôi tính viết phần Nấm và Khuẩn khoảng 15 trang A4, nhưng xem xét lại tôi thấy viết dài chỉ thêm rối cho các bạn, nên tôi tóm lại trong 1 trang. Cách tôi thường phun luân phiên kết hợp thuốc và đổi cho nhau để không lờn thuốc như sau:
Antracol + Starner Aliette + Starner Antracol + Kasumin Aliette + Kasumin Aliette + Carbenzim + Kasumin Antracol + Carbenzim + Starner …. Tóm lại là trong vườn nên tích trữ khoảng 4-5 loại trị nấm và 3-4 loại diệt khuẩn. Có nhiều bạn sẽ nghĩ là nhiều, tôi thì thấy còn ít.
Bên cạnh đó các công ty họ còn có các CẶP ĐÔI TRỊ NẤM KHUẨN. Bạn nên mua dùng cũng rất hiệu quả phòng và trị nấm khuẩn. Hoặc cũng có những sản phẩm tích hợp công thức trị cả nấm và khuẩn. Nói chung thì loại tích hợp hiệu quả phòng là chính, chứ chữa thì hơi kém hơn.
TẠI SAO NÊN PHỐI TRỘN 2-3 LOẠI THUỐC TRONG 1 LẦN PHUN?
Trong vườn lan, không bao giờ chỉ có một hay vài loại nấm và vi khuẩn, virút, mà là hàng vài chục loại cùng tồn tại. Mỗi loại thuốc dù là PHỔ TÁC DỤNG RỘNG đi chăng nữa thì cũng chỉ có khả năng diệt được vài loại nấm và khuẩn mà thôi. Vì thế ta phải phối kết hợp thuốc lại với nhau để MỘT MŨI TÊN CHẾT VÀI CHỤC CON NHẠN.
Vấn đề thứ 2 là khi lan nhà bạn bị côn trùng sâu bọ tấn công thì chắc chắn sẽ nhiễm thêm các loại nấm, khuẩn và vi rút từ chân, răng, nước miếng của chúng, thông qua các vết xước sẽ xâm nhập vào lan gây bệnh cho lan. Vì thế sau khi bị côn trùng và sâu bọ tấn công lan nhà bạn thường bị thêm các loại nấm và khuẩn tấn công sinh ra đốm lá, vàng lá, thối nâu, đốm đen, đốm vòng…. Chính vì thế sau khi diệt sâu bọ và côn trùng bạn nên xịt thuốc phòng trừ nấm khuẩn.
Có 1 vấn đề thường xảy ra đó là sau khi bị côn trùng chích chúng thải ra chất thải, từ đó sẽ sinh ra một loại nấm MÀU ĐEN – gọi là NẤM BỒ HÓNG. Bạn cứ diệt côn trùng sau đó dùng nước rửa chén hoặc nước tẩy rửa đa công dụng như phần trên phun đều mặt lá rồi chịu khó lấy khăn sạch lau lớp MUỘI ĐEN ấy đi là xong.
Sau khi dùng thuốc, bạn nên dùng phân trung vi lượng, B1, Atonik… phun cho cây để cây hồi sức. Thường thì sau 2-3 ngày xịt thuốc bạn nên xịt phân cho lan trong vườn.
Tóm lại là thuốc sâu đi cùng nhau, thuốc bệnh pha cùng nhau và phân pha cùng nhau. Phun 3 loại này phải cách nhau ít nhất 2 ngày.
Lưu ý khi phun thuốc là phải được 3 lần mới triệt để được. Sâu và bệnh như nhau hết, cứ phải 3 lần. 7 ngày 1 lần để chữa bệnh, nếu bệnh quá nghiêm trọng thì 3-5 ngày 1 lần. Phun diệt sâu và côn trùng thì cứ theo bao bì của thuốc mà tiến hành, trung bình là tiêu diệt thì 7 ngày 1 lần, làm 3 lần.
CÁC LOẠI THUỐC CHO LAN
CÁC LOẠI THUỐC TRỊ NẤM (10 loại)
I. Ridomil Gold 68WG (dùng phòng tốt hơn là trị bệnh)
Thành phần: Metalaxyl M 40g/L + Mancozeb 640g/L A. METALAXYL: Metalaxyl là hoạt chất trừ nấm thuộc nhóm Alanine, đặc biệt hiệu quả với nhóm nấm Oomycetes mà hai đại diện điển hình của nó là Phytophthora và Pythium gây nên các bệnh nghiêm trọng trên cây trồng. Metalaxyl được đăng ký lần đầu tiên để phòng trừ dịch hại tại Mỹ năm 1979, hiện nay tại Mỹ đã có 81 sản phẩm hoạt chất Metalaxyl đã được đăng ký sử dụng. 1. Cấu tạo và tính chất vật lý của hoạt chất Metalaxyl Tên hóa học: methyl N-(methoxyacetyl)-N-(2,6-xylyl)-DL-alaninate Dạng thành phẩm: Metalaxyl có các dạng thành phẩm gồm dạng hạt (WG), bột thấm nước (WP), nhũ dầu (ND), dung dịch (DD). Metalaxyl có thể sử dụng bằng cách phun qua qua lá, tưới nhỏ giọt, trộn đất hay xử lý hạt giống. 2. Cơ chế tác động của thuốc hoạt chất Metalaxyl Hoạt chất Metalaxylcó tác dụng nội hấp và lưu dẫn mạnh, thuốc được hấp thu qua lá, thân, rễ cây trồng, sau đó vận chuyển, lưu dẫn trong cây, ức chế tổng hợp protein, can thiệp vào quá trình tổng hợp ARN Ribosome của tế bào nấm. Phòng trừ hiệu quả các loại nấm phát sinh từ đất và các loại nấm phát tán bào tử trong không khí. 3. Ưu, nhược điểm của hoạt chất Metalaxyl * Ưu điểm – Các loại thuốc hoạt chất Metalaxyl là thuốc trừ nấm nội hấp, có tác động lưu dẫn mạnh, phổ tác dụng rộng, vừa có tác dụng phòng bệnh vừa có tác dụng trị bệnh hiệu quả, triệt để sau khi phun. – Hoạt chất Metalaxyl có thể hỗn hợp với nhiều hoạt chất trừ sâu, bệnh khác, đặc biệt có khả năng hỗn hợp với hoạt chất Mancozeb phòng trừ hiệu quả cao nhiều loại bệnh hại cây trồng. * Nhược điểm: – Sử dụng các loại thuốc hoạt chất Metalaxyl liên tục dễ hình thành tính kháng thuốc của dịch hại. – Metalaxyl gây độc cấp tính thấp nhưng gây kích ứng mắt ở mức trung bình và được xếp vào nhóm độc II về tác động kích thích mắt. 3. Ảnh hưởng của việc sử dụng Metalaxyl đối với môi trường – Sự phân hủy Metalaxyl trong đất: Ở điều kiện đồng ruộng, Metalaxyl có chu kỳ bán phân hủy trong đất từ 7 -170 ngày. Đất ẩm ướt, chu kỳ bán phân hủy khoảng 70 ngày, dưới điều kiện cường độ ánh sáng mạnh, sự phân hủy của Metalaxyl trong đất nhanh hơn. Ở điều kiện đất cát, Metalaxyl phân hủy khá nhanh, nhưng nếu đất được bổ sung phân hữu cơ sẽ kéo dài thời gian phân hủy của Metalaxyl. – Sự phân hủy Metalaxyl ở trong nước: Ở điều kiện pH từ 5 -9, nhiệt độ từ 20 – 300C chu kỳ bán phân hủy Metalaxyl ở trong nước khoảng 4 tuần, dưới điều kiện ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp, chu kỳ bán phân hủy của Metalaxyl trong nước giảm xuống 01 tuần. 4. Một số sản phẩm hoạt chất Metalaxyl sử dụng phổ biến tại Lâm Đồng – Trên cây hồ tiêu: Có 12 thuốc thương phẩm hoạt chất Metalaxyl đăng ký phòng trừ bệnh chết nhanh, thối rễ, chết héo trên cây hồ tiêu. Tại Lâm Đồng có 6 sản phẩm được sử dụng phổ biến gồm Acodyl 35WP, Tungsin-M 72WP, Ridomil Gold 68WG, Suncolex 68WP, Mataxyl 25WP, Vilaxyl 35 WP – Trên cao su: Có 04 thuốc thương phẩm hoạt chất Metalaxyl đăng ký phòng trừ bệnh hại trên cao su như vàng rụng lá, loét sọc mặt cạo. Trong đó tại Lâm Đồng có 02 sản phẩm được sử dụng phổ biến gồm Ridomil Gold 68WG, Mataxyl 500WG. https://www.bvtvld.gov.vn/…/1063-dac-diem-cua-hoat-chat-meta…
Mancozeb là một hoạt chất thuộc nhóm thuốc diệt nấm Dithiocarbamate. Năm 1962, lần đầu tiên Mancozeb được công ty Dow AgroSciences đăng ký dưới tên thương mại là Dithane. Sau hơn 50 năm nghiên cứu và phát triển trên toàn thế giới, đến nay hoạt chất Mancozeb đã được đăng ký để phòng chống tác hại của hơn 400 bệnh hại trên 70 loại cây trồng. Tại Việt Nam, hoạt chất Mancozeb được đăng ký với 67 tên thương phẩm gồm: 37 tên thương phẩm đơn chất Mancozeb (Annong Manco 80WP; Cadilac 75WG, 80 WP; Đaiman 800WP; Aikosen 80WP; Dithane M – 45 80WP; Fovathane 80WP; Manozeb 80 WP; Penncozeb 80 WP; Tungmanzeb 800WP …) và 30 tên thương phẩm của 12 dạng hỗn hợp Mancozeb với Metalaxyl 8% (Ridozeb 72WP), Metalaxyl-M 40g/kg (Ridomil Gold Ò 68WG)…chủ yếu phòng trừ các bệnh mốc sương, đốm lá/cà chua, khoai tây; sương mai, thán thư/rau; thán thư/chè; phấn trắng, chết cành/nho và cây ăn quả; đốm lá, mốc xanh/thuốc lá; rỉ sắt/cây cảnh… 1. Cấu tạo và tính chất vật lý của Mancozeb: Mancozeb là một phức chất của kẽm và muối mangan, dạng bột màu vàng hung, không tan trong nước và nhiều dung môi hữu cơ khác, bền trong môi trường khô nhưng thủy phân trong môi trường nóng, ẩm và acid. Tên hóa học: Manganese Ethylene bisdithiocarbamate phức hợp với kẽm. 2. Cơ chế tác động của thuốc hoạt chất Mancozeb: Hoạt chất Mancozeb không phải thuốc diệt nấm trực tiếp. Chỉ khi tiếp xúc với nước, mancozeb mới bị hoạt hóa, giải phóng ethylene bisiothiocyanate sunfua (EBIS). Dưới tác động của tia cực tím, EBIS chuyển hóa thành ethylene bisiothiocyanate (EBI). EBIS và EBI tác động tới các enzyme có chứa nhóm sulphydryl, gây ức chế hoạt động của sáu quá trình sinh hóa khác nhau trong tế bào chất và ty thể, phá vỡ sự nảy mầm của bào tử nấm bệnh. 3. Ưu, nhược điểm của hoạt chất Mancozeb * Ưu điểm: – Thuốc có tác dụng tiếp xúc, phòng ngừa phổ rộng, phòng trừ được nhiều loại nấm bệnh, có hiệu lực cao, kéo dài khi được phun phòng bệnh sớm. – Nguy cơ hình thành tính kháng thấp, khi hỗn hợp với các hoạt chất khác có tác dụng làm chậm khả năng hình thành tính kháng thuốc của dịch bệnh (ví dụ: Mancozeb + Metalaxyl, Mancozeb + Cymoxanil). – Thuốc tương đối an toàn với cây trồng, hỗn hợp được với đa số các loại thuốc trừ sâu bệnh khác. * Nhược điểm: – Hoạt chất Mancozeb chỉ có tác dụng phòng bệnh tiếp xúc. Sau khi phun tạo thành lớp màng phủ bên ngoài lá, thân cây trồng, ngăn ngừa sự hình thành của mầm bệnh, không xâm nhập được vào bên trong mô thực vật, do đó thuốc không có tác dụng khi nấm bệnh đã hình thành và xâm nhiễm vào bên trong cây trồng. – Gây bệnh da mãn tính khi tiếp xúc thường xuyên. 3. Một số sản phẩm hoạt chất Mancozeb sử dụng phổ biến tại Lâm Đồng: 4. Một số lưu ý khi sử dụng hoạt chất Mancozeb để phòng trừ bệnh hại cây trồng – Nên sử dụng thuốc hoạt chất Mancozeb để phòng bệnh khi thấy có những điều kiện phù hợp cho nấm bệnh phát triển (thường là sau khi có mưa kéo dài và độ ẩm không khí cao hoặc khi những ruộng bên cạnh đã nhiễm bệnh). – Cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng và đảm bảo thời gian cách ly khuyến cáo trên nhãn thuốc. Đảm bảo tuân thủ đúng liều lượng khuyến cáo, tuyệt đối không giảm hoặc tăng liều lượng phun nhằm tránh khả năng hình thành tính kháng thuốc của nấm bệnh. – Khi sử dụng thuốc hoạt chất Mancozeb cần chú ý kỹ thuật phun để đảm bảo thuốc tiếp xúc với nấm bệnh mới có tác dụng phòng ngừa.
II. ANTRACOL 70WP
Antracol chứa Propineb, một loại thuốc diệt nấm tiếp xúc với các hoạt động phổ rộng chống lại các bệnh khác nhau của lúa, ớt, nho, khoai tây, hoa lan và các loại rau và trái cây khác. Propineb là một dithiocarbamate kẽm chứa polyme
– Thuốc trừ nấm bệnh tiếp xúc, có tác động đa điểm lên tế bào của nấm gây bệnh vì vậy nấm rất khó kháng thuốc đồng thời thuốc có tác dụng bảo vệ cây trồng ví như người chiến binh ngày xưa mặc bộ áo giáp kẽm. Propineb ngăn cản sự trao đổi chất của nấm; trên một số điểm của chuỗi hô hấp, trong quá trình chuyển hóa carbohydrate và protein, trong màng tế bào.
– Nhờ có vi lượng kẽm dễ tiêu bổ sung nên thuốc Antracol 70WP có tác dụng kích thích mạnh sự sinh trưởng, phát triển của cây lan (kể cả cây trồng khác) dẫn đến làm lá lan xanh hơn, cứng cây, bộ lá cứng cáp dẻo dai, đồng thời làm tăng khả năng chống chịu tất cả các bệnh. Đặc biệt thuốc này kích thích bộ rễ cây lan phát triển rất mạnh, rễ nhiều hơn, dài hơn do đó khắc phục tốt bệnh vàng lá – thối rễ lan.
Sự kết hợp hoàn hảo để phòng nấm phổ SIÊU RỘNG là pha chung Antracol với thuốc trừ nấm NATIVO
III. NATIVO 750WG
– Nativo 750 WG – thuốc trừ nấm thế hệ mới – Nhờ sự kết hợp chặt chẽ của 2 hợp chất Trifloxystrobin và Tebuconazol, với sức mạnh tổng hợp, thuốc Nativo 750WG thách thức mọi nấm bệnh. Do đặc tính tiếp xúc và lưu dẫn cao, có tính lan toả trong mô cây rất mạnh nên thuốc nhanh chóng bảo vệ cả 2 mặt lá cây, kể cả các bộ phận khác của cây ở bên trong lẫn bên ngoài dù không được tiếp xúc với thuốc. Vì vậy thuốc có tác dụng tối ưu, phòng và trừ triệt để, tận gốc tất cả các bệnh nấm hại cây trồng. Đây là thuốc đặc trị phổ rộng không chỉ phòng, trừ các loài nấm bệnh trên cây lúa mà còn phòng trừ được hầu hết các loài nấm gây bệnh trên các cây trồng khác như dưa hấu, cà phê, xoài, đậu các loại…
– Thuốc có tác động ức chế mạnh quá trình sinh tổng hợp Ergosterol (do hoạt chất Tebuconazol) và quá trình hô hấp của các nấm gây bệnh (do hoạt châtTrifloxystrobin) làm nấm bị tiêu diệt nhanh chóng song không làm ảnh hưởng đến cây trồng. Thuốc có tính an toàn cao, ở dạng bột thấm nước rất dễ sử dụng, có liều lượng sử dụng thuốc thương phẩm trên một đơn vị diện tích rất ít (chỉ 0,12 kg/ha lúa). Nativo 750WG tác dụng đặc trị đồng thời tất cả các bệnh nấm chủ yếu hại lúa như bệnh đạo ôn (lá và cổ bông), bệnh khô vằn, bệnh vàng lá, bệnh lem lép hạt… cũng như các bệnh nấm hại cây trồng khác)
– Đặc trị thán thư, hiệu quả cao trên các bệnh đốm lá, phấn trắng, rỉ sắt. – Giúp rau trái sáng đẹp, đậu và hồ tiêu chắc hạt. – Giữ màu sắc hoa, trái tươi lâu hơn. – Hiệu quả ổn định khi sử dụng trong mùa mưa.
IV. ALIETTE 80WP
Thành phần: Fosetyl – Aluminium 80% (w/w) + Phụ gia 20% (w/w)
Aliette là một loại thuốc trừ nấm đặc hiệu cho một số nấm bệnh khó trị như: Phytopthora, Pythium gây bệnh chết nhanh hại tiêu, chết dây dưa hấu, bệnh chết cây con thuốc lá, bệnh xì mủ thân cây cam, quýt, sầu riêng; nấm bệnh gây bệnh phấn trắng họ bầu bí, nho,dưa leo (Thuốc có tác dụng chủ yếu đối với các loại nấm thuộc lớp nấm tảo (phycomycetes) bao gồm bộ nấm Saprolegniales (bệnh thối mầm, rễ mạ lúa), bộ nấm sương mai Peronosporales (sương mai, bệnh phấn trắng hại nho, rau, dưa, hành, tỏi; bệnh thối nhũn thuốc lá, bệnh thối tâm (thối nõn) dứa, bệnh nứt thân xì mủ cam, quýt, bưởi, sầu riêng; bệnh chết nhanh (chết ẻo) hồ tiêu, bệnh loét mặt cạo cao su (bệnh xì mủ), bệnh thối quả nhãn; bệnh thối lá, thối rễ hoa cây cảnh …) ngoài ra thuốc cũng có tác dụng chống một vài loại vi khuẩn gây bệnh khác).
Thuốc lưu dẫn 2 chiều, chuyên trị bệnh thối đen từ gốc và cổ rễ của mầm giả hành lan rồi thối dần lên trên, từ trong ra ngoài.
V. SCORE 250EC
Hoạt chất Difenoconazole 250g/L Tác động tiêu diệt nấm bệnh thông qua cơ chế ngăn cản sinh tổng hợp Ergosterol (chất cấu tạo nên màng tế bào nấm bệnh). Thấm sâu nhanh và lưu dẫn mạnh trong thân, lá… để tầm soát và tiêu diệt nấm bệnh. So với các hoạt chất cùng nhóm, Score khá an toàn cho cây trồng. Hạn chế bị rửa trôi dù bị mưa sau khi phun vài giờ, phù hợp xử lý trong mọi điều kiện thời tiết.
Trị các bệnh thán thư, rỉ sắt, muội đen, đốm nâu, đốm nâu vòng…
Hoạt chất Hexaconazole 50g/L
Anvil là thuốc trừ bệnh phổ rộng, tiêu diệt nấm bệnh thông qua cơ chế ngăn cản sinh tổng hợp Ergosterol (chất cấu tạo nên màng tế bào nấm bệnh), nấm bệnh sẽ bị cô lập và ngừng phát triển do chúng không hình thành được tế bào mới.
Anvil được mô cây hấp thu nhanh, chuyển vị và lưu dẫn mạnh nên kiểm soát nấm bệnh nhanh chóng, hiệu quả và kéo dài bằng cơ chế vừa phòng vừa trị bệnh.
Phòng trị rỉ sắt, đốm đen, phấn trắng, lở cổ rễ
Trừ nấm phổ rộng, tác động nội hấp và lưu dẫn mạnh.
VII. TOPSIN M (Có dạng dung dịch và dạng bột)
Hoạt chất: Thiophanate-Methyl
Thuốc lưu dẫn, nội hấp, đặc trị nhiều loại nấm gây bệnh trên nhiều cây trồng khác nhau.
Chuyên trị vàng lá, thán thư, rỉ sắt, đen thân, đốm nâu, thối rễ…
VIII. CARBENZIM 500FL
IX. Riêng đối với NẤM TRẮNG
bám trắng giá thể là gỗ, lũa, bạn có thể dùng Benkona hoặc Copperzinc (đồng kẽm) xịt là xong. Nấm này dùng nước vôi hay Physan20L không ăn thua bạn ạ.
X. Nấm hạt cải ở bẹ và gốc lan thì bạn dùng Viben C.
CÁC LOẠI THUỐC TRỊ KHUẨN (4 loại)
I. STARNER 20WP
Chuyên trị bạc lá và thối nhũn do vi khuẩn. Đặc biệt trên các giống lan đơn thân như Ngọc Điểm, Hải Yến, Sóc, Chồn… và các giống địa lan thối nhũn giả hành. Chỗ bị bệnh có dịch khuẩn và bốc mùi thối nồng nặc rất khó chịu.
II. KASUMIN 2L
Hoạt chất: Kasugamycin 2%
Kasugamucin là kháng sinh chiết xuất từ sự lên men của nấm Streptomyces kusagaensis. Kasumin là thuốc trừ nấm bệnh và vi khuẩn, trên nhiều loại cây trồng. Hiệu quả cao cả phòng và trừ. Do đặc tính là chất kháng sinh gốc thực vật, không gây phản ứng hóa học nên Kasumin là thuốc nền cho sự pha trộn. Thuốc lưu dẫn, phổ rộng, tác dụng nhanh. Quá trình dịch chuyển của thuốc vào cây nhanh, chỉ 20 phút sau phun thuốc đã dịch chuyển đến các bộ phận của cây.
Tác động: Ức chế sự hình thành Acid amin trong cơ thể vi khuẩn. Ức chế quá trình tổng hợp protein trong cơ thể nấm.
Theo tôi thấy loại thuốc này chuyên để phòng bệnh rất hiệu quả. Nếu bạn thực sự muốn bao quát vài chục loại nấm và khuẩn trong 1 lần phun thuốc thì có thể pha: Kasumin + Carbendazim + (một trong các loại thuốc nấm bên trên, ví dụ Ridomil Gold).
Thành phần: Streptomycin sulfate 40% Chuyên trị thối nhũn, bạc lá. Thuốc này bạn có thể pha chung với Đồng clorua hoặc Kẽm sunfat hoặc Kasumin để phổ trừ bệnh rộng hơn và tăng hiệu quả tác động, dập dịch khi dịch thối nhũn và nấm bùng phát mất kiểm soát.
IV. PHYSAN 20L
Tuy nhiên tác dụng trị thối nhũn không cao lắm nếu bạn chỉ xịt bên ngoài vì thuốc không lưu dẫn. Chính vì thế khi lan bệnh bạn nên pha 1 chậu thuốc và ngâm luôn cả giá thể và lan vào chậu 20-30 phút là chắc ăn nhất. Tôi chỉ dùng thuốc này để xử lý giống, dụng cụ cắt và giá thể, thỉnh thoảng dùng để xịt phòng bệnh cho vườn. Khi lan bị thối nhũn tôi không dùng loại này. Nếu bạn muốn xử lý rêu hay nấm trắng thì phải hòa thuốc đặc gấp 3-5 lần so với bao bì mới đạt kết quả.
Tuy nhiên tác dụng trị thối nhũn không cao lắm nếu bạn chỉ xịt bên ngoài vì thuốc không lưu dẫn. Chính vì thế khi lan bệnh bạn nên pha 1 chậu thuốc và ngâm luôn cả giá thể và lan vào chậu 20-30 phút là chắc ăn nhất.Tôi chỉ dùng thuốc này để xử lý giống, dụng cụ cắt và giá thể, thỉnh thoảng dùng để xịt phòng bệnh cho vườn. Khi lan bị thối nhũn tôi không dùng loại này.Nếu bạn muốn xử lý rêu hay nấm trắng thì phải hòa thuốc đặc gấp 3-5 lần so với bao bì mới đạt kết quả.
V. NANO BẠC Ag
Vừa phòng và trị nấm, vi khuẩn và cả virut. Rất an toàn với người và động vật. Thậm chí dùng tay không trộn thuốc vẫn không sao.
Không sợ kháng thuốc và phổ cực rộng.
Nếu điều trị bệnh cho lan thì liều phải cao nhất ghi trên bao bì!
Nếu có coppy bài tôi thì làm ơn ghi nguồn tên tôi là được. Hình về bệnh tương ứng từng thuốc khi nào bài này đạt 1500 lượt CHIA SẺ tôi sẽ viết đăng. Hình lan nhiễm virut cũng vậy.
Nguyễn Ngọc Hà – Liên Nghĩa, Đức Trọng, Lâm Đồng.
[/tintuc]
[tintuc][/tintuc]
Hỏa Hoàng – Bài 41 – Nguyễn Ngọc Hà – Dân Chơi Lan
HỎA HOÀNG – Bài 41
KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC VÀ PHÂN THUỐC
Tuy không hương nhưng cực kỳ rực rỡ, tuy nhỏ nhưng rất đáng yêu, tuy rẻ tiền nhưng rất đáng sưu tầm, tuy dễ trồng nhưng không phải ai cũng biết.
Hỏa Hoàng – Lửa Vàng. Một vòi bông cũng như một đốm lửa nhỏ, trông có vẻ yếu đuối và leo lét, nhưng nếu chục vòi bông thì chẳng khác nào một đám cháy lớn, rực rỡ một góc vườn.
Nhìn cây có vẻ nhỏ bé nhưng cực kỳ mạnh mẽ cứng cáp với sức sống rất mãnh liệt. Nhìn hoa trông có vẻ mỏng manh, nhưng cực kỳ lâu tàn, nếu chăm sóc giữ gìn tốt, bạn sẽ có cả gần tháng trời để chiêm ngưỡng nét đẹp của ngọn lửa này.
Ngắm nhìn bông hoa và liên tưởng đến cái tên, ta lại nghĩ tới Hỏa Phượng Hoang trong truyền thuyết đang tung cánh bay lên trời để kết thúc một mùa xuân ấm áp và chào đón một mùa hè rực lửa.
Hỏa Hoàng chính là tên gọi chung của hai giống lan có tên khoa học là:
– Ascocentrum miniatum: cánh nhỏ hẹp dài, giữa các cánh hoa có khe hở, màu cam sáng có xu hướng vàng đôi khi có sọc trên cánh hoa, lưỡi hoa từ hơi cong tới cong quặp vào trong.
– Ascocentrum garayi: cánh tròn, các cánh xếp khít, cánh hoa có hình chiếc lá, màu cam đậm hơn và lưỡi thẳng.
Tôi khẳng định với các bạn, hiện nay trên 90% các trang web tiếng Việt dẫn chứng hình ảnh về hai giống này là sai. Hầu như toàn bộ là viết về cây Ascocentrum miniatum nhưng dẫn hình cây Ascocentrum garayi.
Nếu bạn có thể chứng minh được tôi sai với thông tin khoa học và nguồn đáng tin cậy, tôi xin tặng bạn 1 giò Hỏa Hoàng – Ascocentrum garayi trị giá trên dưới 500k. Lan thì tôi không thiếu, chỉ là tôi muốn đi tìm chân lý và sự thật. (https://www.orchidspecies.com/ascocminiatum.htm)
Hiện nay đa số Hỏa Hoàng tại Việt Nam là giống Ascocentrum garayi.
Vì giống lan này phân bố ở Đông Nam Á, cho nên giá tại các nước châu Âu, Mỹ, Nhật là rất đắt, 1 cây cao chừng 10cm có giá hàng trăm tới hàng triệu đồng. Còn ở Việt Nam đôi khi chỉ bằng 1/100 – 1/10. Đôi lúc chúng ta có báu vật nhưng lại không biết trân trọng.
KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC VÀ PHÂN THUỐC
1. THỜI ĐIỂM THÍCH HỢP:
Trong nam thì lúc nào cũng hợp, ngoài bắc thì trừ mùa đông ra. Hỏa hoàng là một giống lan sống ở vùng nóng và ấm, phân bố ở độ cao 0m – 1000m.
Hỏa hoàng phải được trồng trong môi trường độ ẩm không khí phải thật cao, nhưng độ ẩm cục bộ trên giá thể hoặc trong chậu phải vừa phải, nghĩa là giá thể phải thoáng.
Cây tăng trưởng quanh năm không có mùa nghỉ vì thế không nên để cây bị khô bất cứ thời điểm nào trong năm. Khi bị khô hạn bất chợt sẽ dẫn tới sự mất ổn định trong chu trình sinh trưởng dẫn tới cây bị yếu đi và rụng lá chân. Vì thế bạn cần tưới nước đều đặn 2 lần trong ngày và giữ cho độ ẩm môi trường xung quanh cây phải cao.
Bí quyết của tôi đó là treo lan thật xa lưới, càng gần mặt đất càng tốt, chỉ cho ăn nắng 50% (ánh sáng gián tiếp) và giữ nền đất luôn ẩm ướt. Chính nền luôn ẩm ướt là bí quyết để các giống lan đơn thân giữ lá chân.
Trên các trang mạng tiếng Việt luôn khuyên là bạn nên ít tưới hoặc ngừng tưới vào khoảng tháng 12 đến tháng 2. Tôi chưa bao giờ làm theo như vậy. Tôi nhận thấy việc ngừng tưới nước (ép khô hạn) chính là con dao hai lưỡi. Việc ép khô hạn chính là 1 cách kích thích sự phân hóa mầm hoa nhưng cách này cũng làm cây yếu đi nhiều và rớt mất lá gốc.
Tôi biết sẽ có bạn nói rằng ở trên rừng nó cũng chịu khô hạn suốt mùa khô đấy thôi. Đúng! Nhưng bạn có thấy trên rừng có cây hỏa hoàng nào có bộ lá thật sự đẹp và giữ được nhiều lá gốc không? Nếu bạn mang về vườn mà vẫn muốn bắt chước như trong rừng thì tôi hỏi bạn người ta chế ra phân kích hoa để làm cái gì? Bạn trồng ở vườn mà cây còn xấu hơn cả trong rừng không ai chăm sóc thì liệu bạn có thực sự xứng đáng với hai từ YÊU LAN hay MÊ LAN.
2. GIÁ THỂ
Hỏa Hoàng là giống lan rất ghét thay giá thể, thực tế là rễ của nó có thể sống cả chục năm. Vì vậy bạn hãy chọn những giá thể mà bạn nghĩ là nó có thể chịu được nắng mưa và nước hàng chục năm.
Ví dụ như lũa, các loại gỗ cứng đến siêu cứng như vải, nhãn, vú sữa già, lõi mít, thanh mai, dẻ, nu bằng lăng, cột bê tông cốt thép….
Nếu trồng chậu bạn nên chọn chậu đất nung già hoặc sành và bỏ vào trong đó vỏ thông cỡ lớn hoặc than cục hoặc viên đất nung hoặc gạch non….
Cách xử lý giá thể mời bạn đọc lại các bài trước. Tôi chỉ nhắc lại tí xíu về lũa và vỏ thông.
– Lũa dùng bàn chải sắt chải sạch bóng bề mặt (nói chung gỗ và lũa càng bóng càng sạch thì càng tốt) rồi ngâm nước 1 tuần cho cục lũa no nước, sau đó ngâm nước vôi 1 tiếng rồi rửa lại thật sạch. Làm móc thật cứng và to. Khoan lỗ đóng đũa vào để lấy chỗ cột cây lan lên hoặc đóng đinh có bọc ống truyền nước (loại ống trong bệnh viện) hoặc ống hút nước ngọt hoặc ống căn nước của thợ xây.
3. XỬ LÝ GIỐNG
– Hàng bóc rừng: Cắt tỉa rễ chết, dập gãy, để lại khoảng 3-5cm rễ tươi là được.
– Cây thuần muốn thay giá thể: Cố giữ lại được rễ non và tơ khỏe mạnh bao nhiêu thì tốt bấy nhiêu. Trước khi bóc ra khỏi giá thể cũ mục nát thì nên ngâm nước 30 phút cho dễ lấy lan ra. Tuy nhiên bạn muốn cây nhanh tự bám giá thể thì nên cắt bớt rễ đi để nó ra rễ mới.
– Ngâm vào dung dịch Physan 20 liều 1ml/1 lít nước trong 10 phút.
– Vớt ra để ráo sau đó ngâm vào chế phẩm Hùng Nguyễn liều 1ml pha 1 lít nước trong thời gian 1 – 2 tiếng. Bạn cũng có thể ngâm B1 pha chung chiết xuất tảo biển hoặc nhộng tằm hoặc chiết xuất rong biển…. Cây đơn thân không nên dùng Atonik, vì atonik hiệu quả trên lan đơn thân không cao.
4. CÁCH GHÉP VÀ LƯU Ý SAU GHÉP
Dùng dây nilon hoặc dây nhôm bọc nhựa hoặc dây khâu bao hoặc sợi đan len cột chặt cây lan vào chiếc đũa. Tuyệt đối không dùng dây thép để buộc lan.
Nên trồng so le và xếp thẳng hàng để hoa trổ ra có thể phô bày hết tất cả các vòi hoa, tránh tình trạng cây này đè lên vòi hoa của cây kia và hạn chế tình trạng cây bên trên bị nhiễm bệnh sẽ chảy dịch khuẩn và nấm làm chết luôn cây bên dưới.
Nên trồng các cây cùng kích thước vào 1 giò để hoa ra đều và nâng cao giá trị thẩm mỹ cho giò lan.
Sau khi ghép, tốt nhất nên để cách mặt nền khoảng 10-50cm, ăn nắng 40% (có ánh sáng đọc được sách là được, không cần nắng cũng tốt). Đảm bảo nền luôn ẩm hoặc thậm chí là biến nền thành ao thì càng tuyệt vời. Ngày tưới 2 lần vào giá thể, thật đẫm giá thể. Hạn chế tưới vào ngọn tránh đọng nước trên ngọn.
Đợi khi bộ rễ mới ra bám chắc vào giá thể thì bạn có thể treo lên giàn với mức ánh nắng 50-60%.
Khi cây đã thuần 1 năm, khỏe mạnh với bộ rễ cực nhiều, độ ẩm không khí thực sự cao thì bạn có thể cho em nó ăn nắng 70% (tương đương 1 lớp lưới xanh đen của Thái).
Khi tôi nhập hàng bên Lào về, tất cả lá của Hỏa Hoàng đều tím và đốm tím, đó không phải bệnh mà là hiện tượng thừa nắng, thiếu đạm và thiếu Magie, trường hợp này chỉ cần để chỗ mát như trên và phun chế phẩm Hùng Nguyễn tuần 1 lần kết hợp phân NPK + TE thì sau 2 tháng lá sẽ xanh mướt trở lại.
5. PHÂN BÓN
Tôi luôn quan niệm về sự ổn định và bền vững hơn là tốc độ tăng trưởng, vì vậy quan điểm cá nhân tôi luôn là NPK+TE: 20-20-20+TE cho cây từ sau khi hết hoa cho tới hơn 8 tháng sau đó. Phun 7-15 ngày 1 lần.
Trong suốt quá trình này, giúp bộ rễ ra nhiều và sức đề kháng cây tốt, bạn nên dùng chế Phẩm Hùng Nguyễn 7-15 ngày 1 lần tùy độ siêng của bạn. Tới khi chuyển sang quá trình kích bông thì có thể ngừng dùng chế phẩm cũng được.
Thường thì Hỏa Hoàng nở vào tháng 2-4 âm lịch, nghĩa là cuối xuân đầu hè. Vì thế tháng 1 âm lịch là tôi chuyển từ 20-20-20+Te sang 6-30-30+Te hoặc 6-32-32+Te (loại này của Thái Lan) hoặc Siêu Lân 10-60-10+Te để kích thích quá trình phân hóa tạo mầm hoa. Phun 5-7 ngày 1 lần, phun khoảng 5-8 lần.
Khi cây lan nhú nụ thì phun phân vào rễ thôi, né nụ ra. Khi gần nở thì ngừng hẳn phân luôn. Phân nên phun sáng sớm hoặc chiều mát khi mà nhiệt độ trong ngày không quá 30 độ C.
Nếu bạn ở xứ nóng hoặc mùa hè miền bắc, bạn nên phun phân khoảng 6-7 giờ sáng, tới 10 giờ sáng nên tưới thật đẫm lại rửa phân đi tránh hiện tượng phân bị axít hóa làm cháy tế bào lá. Nếu phun chiều thì cũng nên phun lúc 16h. Trước khi phun phân, bạn nên tưới nhẹ lướt qua với lượng nước chỉ bằng 1/5 so với lượng nước tưới bình thường rồi đợi nửa tiếng cho ráo nước thì phun phân.
Không dùng phân sau những trận mưa dầm hoặc tưới đẫm vì như vậy chẳng khác gì bảo bạn uống 3 lon bia rồi ăn cơm.
Phân thì nên pha chung 1-3 loại với nhau cũng được nhưng không nên pha chung với thuốc bệnh và thuốc sâu vì sẽ giảm hiệu quả của tất cả.
Nếu bạn không có thời gian nhiều, bạn hoàn toàn có thể gắn phân tan chậm cho cây, quấn phân sao cho khi tưới nước phân chảy xuống rễ cây hút được nhiều nhất. Khi đã gắn tan chậm thì bạn không cần phun thêm NPK nữa.
Dù là phân bón lá, nhưng thực ra để hiệu quả nhất lại chính là phun đẫm vào giá thể và bộ rễ, sau đó mới là ướt đẫm mặt lá.
6. THUỐC PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH
A. Thuốc sâu bao gồm thuốc trị rệp, rầy, kiến và nhện đỏ. Như cá nhân tôi hay pha chung Movento với Pesieu phun định kỳ mỗi tháng 1 lần vào mùa mưa và 2 lần vào mùa khô. Vì mấy vị khách không mời này phát triển mạnh hơn vào mùa khô.
B. Thuốc bệnh:
Thuốc trị nấm và khuẩn Agrifos 400 nửa tháng phun 1 lần.
Nano Bạc nửa tháng 1 lần đan xen với Agrifos 400. Nghĩa là cứ 1 tuần phun phòng nấm khuẩn 1 lần.
Hai loại thuốc trên hầu như không độc, an toàn cho bà bầu và trẻ nhỏ. Thân thiện môi trường. Tuy nhiên hiện nay hàng giả hoặc không đạt yêu cầu chất lượng quá nhiều, nên bạn cần liên hệ chỗ có uy tín và thương hiệu có uy tín. Bạn phải hiểu là cái gì càng tốt thì càng nhiều đồ nhái và giả, không ai đi nhái theo cái không tốt cả.
Ngoài ra bạn nên phun Nano đồng 1-2 lần 1 tháng để phòng 1 số bệnh như thán thư và tăng sức đề kháng cho lan, tăng khả năng chịu rét và làm mướt lá lan.
Bên trên là phòng bệnh. Còn chữa bệnh muốn nhanh và hiệu quả thì vẫn nên dùng thuốc trị khuẩn như Kasumin, Starner, Poner. Thuốc trị nấm như Antracol, Metalaxyl, Aliette, hoặc TopsinM, Daconil…
Nói về thuốc và phòng chữa bệnh, bạn nên kéo lại bài 27, 28, 29 để ngâm cứu sâu hơn.
Bài nào của tôi cũng dài như sông Trường Giang, lòng vòng và chẳng phải bài viết khoa học. Bạn tưởng tôi không biết điều đó sao?
Tôi là người ham đọc, và tôi cực kỳ hận những bài viết chỉ chục dòng không có áp dụng được cái gì. Và hận hơn nữa là những người viết bài mà chỉ để thả thính, quăng ra 1 nửa bí kíp và giữ lại một nửa.
Đêm đã khuya rồi, bạn đọc xong thì nhớ CHIA SẺ cho bạn bè cùng tham khảo, âu đó cũng là cách giúp văn hóa đọc của người Việt Nam ta sánh được với mấy nước xung quanh chứ chưa nói đến châu Âu hay Nhật, Mỹ.
Nguyễn Ngọc Hà – Đức Trọng, Lâm Đồng
Bài 44 – Lan Hải Yến – Nguyễn Ngọc Hà – Dân Chơi Lan
LAN HẢI YẾN – Bài 44
Đến với loài hoa này, tôi nhận cay đắng nhiều hơn là hạnh phúc!
Dù là cây lan rất đẹp, dù là bộ rễ rất tình, dù màu sắc mặt bông rất đáng yêu với hương thơm ngọt ngào vào những ngày hè nóng bức hay ngày thu mát mẻ, thì vẫn không thể nào khỏa đi sự cay đắng khi các nàng cứ lần lượt ra đi không lời từ biệt.
Phải công nhận, Hải Yến là một trong những giống lan khó trồng nhất trong các giống lan đơn thân.
Tên khoa học: Rhynchostylis coelestis Reichb. f.
Được tìm thấy ở Thái Lan, Campuchia và Việt Nam ở các rừng rậm và những cánh đồng hoang dã ở độ cao từ 0 – 700 m.
Tên tiếng Latin của Hải Yến là “coelestis” dịch sang tiếng Anh là Bầu Trời Xanh. Có lẽ để chinh phục được bầu trời chưa bao giờ là công việc dễ dàng. Chắc tại bông hoa trắng xanh với vòi bông chĩa thẳng lên trời, nên em ấy mới có tên như vậy.
Còn tên tiếng Việt thì tôi thực sự cũng không biết giải thích thế nào cho chuẩn. Phải chăng ở Việt Nam người ta hay nhìn thấy Hải Yến gần biển (ví dụ như Ninh Thuận, Bình Thuận…)? Hay tại những bông hoa nhìn như chim yến bay trên mặt biển?…
Điều đáng mừng nhất là tên Hải Yến được toàn giới chơi lan Việt Nam gọi, không giống như người họ hàng cùng chi là cây Ngọc Điểm, người ta cứ gọi loạn cả lên. Ngoài Bắc thì gọi là Đai Châu, Nam thì Ngọc Điểm, Trung thì Nghinh Xuân, rồi một số bạn lại gọi Tai Trâu, rồi Lan Me…
CÁCH TRỒNG, CHĂM SÓC, PHÂN THUỐC
A. CHỌN VÀ XỬ LÝ GIỐNG
Ưu tiên hàng đầu là lá không gãy dập, còn lại có nhiều rễ khỏe thì tốt, mà không có rễ cũng không sao.
Cắt bỏ lá thân rễ thối, dập, nát. Để lại khoảng 3-5 cái rễ, độ dài từ 3-10cm tùy giá thể lớn hay nhỏ.
Ngâm giống vào dung dịch Physan 20 nồng độ 1ml/1 lít nước trong 10 phút. Hoặc ngâm với dung dịch thuốc trị nấm khuẩn (bạn cứ ra nhà thuốc nói chủ cửa hàng bán cho BỘ ĐÔI TRỊ NẤM KHUẨN CHO RAU VÀ HOA MÀU), pha đúng liều ghi trên bao bì và ngâm lan vào đó 10 phút. Hoặc pha Benkona liều 2ml/1 lít nước và ngâm lan 10 phút. Nếu không có các loại trên, ngâm nano bạc cũng được.
Vớt ra, để ráo rồi ngâm vào dung dịch kích thích ra rễ như B1 hoặc Siêu Lân hoặc Terra-Sorb 4 Chế Phẩm Hùng Nguyễn trong 1-2 tiếng tùy độ héo của cây. Cây suy kiệt thì ngâm lâu hơn. Vớt ra và chuẩn bị ghép. Nếu ngâm siêu lân chỉ nên ngâm 15 phút thôi kẻo cây chết xót. (Atonik hiệu quả rất thấp trên lan đơn thân nên tôi bỏ luôn).
Hải Yến ghép mùa nào cũng được, nhưng tốt nhất vẫn là lúc lan ra nụ, bạn vặt nụ đi và ghép.
B. CHỌN VÀ XỬ LÝ GIÁ THỂ
Hải yến cực kỳ ghét thay giá thể. Bạn ghép vào giá thể nào càng bền càng tốt. Ví dụ như lũa, gỗ cứng, chậu đất nung với viên đất nung hoặc vỏ thông… Nói chung là giá thể gần vĩnh cửu, thoáng và nghệ thuật là được.
Giá thể nào cũng phải ngâm nước vôi 1 tiếng, sau đó rửa thật sạch lại rồi mới tiến hành ghép lan lên.
Khi ghép phải cố định gốc thật chắc chắn và treo hướng nào thì cố định hướng đó, đừng di chuyển liên tục vị trí treo gây ra vặn cây. Nên treo sao cho hai đầu lá hướng về phía đông và tây.
Bạn nên đọc lại bài Kiểm Soát Độ Ẩm, bài Lũa, bài Chăm Lan Suy và Làm Nước Vôi Trong.
C. PHÂN BÓN
Rất đơn giản, đối với tôi và những người chơi lan lãng tử thì càng làm cho mọi chuyện đơn giản càng tốt.
Cứ chục ngày pha 20 giọt chế phẩm Hùng Nguyễn với 1 gam NPK 20-20-20+TE và 25 giọt Nano Đồng với 1 lít nước. Phun lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Khoảng 10h sáng nên tưới rửa lại là xong.
Suốt năm cứ như vậy, cho tới khoảng tháng 2 âm lịch thì dùng NPK 6-30-30+te (1 gam) pha với Nano Đồng (25 giọt) pha với 1 lít nước để kích thích tạo vòi hoa. Phun liên tục như vậy 4-5 lần, 7 ngày 1 lần, sau đó thì ngừng hẳn phân. Bạn có thể dùng Siêu Lân 10-60-10+TE thay cho 6-30-30+TE.
Sau khi hết hoa hai tuần mới bắt đầu quay trở lại quy trình ban đầu với Hùng Nguyễn + NPK te + Nano Đồng.
D. PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH
Có những nhà vườn một mùa thiệt hại hàng trăm thậm chí hàng ngàn giò Hải Yến. Đấy là lý do vì sao hàng ký rất rẻ, nhưng hàng thuần cực mắc.
Có những năm tôi cũng phải vứt bỏ mấy chục giò trong tâm trạng uất ức. Tại sao phun Ridomilgold trắng cả cây mà lá vẫn cứ đen dần dần và chết…
Mãi sau này tôi mới rút ra được kinh nghiệm để trồng không chết cây nào.
Khi bạn mới trồng, nên che mưa 100%. Bạn tưới bao nhiêu cũng không sao, nhưng chỉ cần dính 1 trận mưa vài tiếng là lan bắt đầu bị thối, vết thối lúc đầu hơi nâu đen, nhưng sau đó là đen thui và lây lan, sau đó lá sẽ rụng và lan sẽ chết.
Nếu bạn không che mưa được, thì dù bạn có phun thuốc lan vẫn cứ thối. Trừ trường hợp vườn nhà bạn không có mầm bệnh.
Ridomilgold là thuốc trị nấm, trong khi kiểu thối đó chính là bị vi khuẩn. Vậy nên muốn chữa khi lan đang bệnh, bạn nên pha 1 thuốc trị vi khuẩn (ví dụ Starner hoặc Kasumin hoặc Poner (Streptomycin)) với 1 thuốc trị nấm như Metalaxyl hoặc Antracol hoặc Aliette… và phun ướt đẫm cả giò lan, mặt trên và mặt dưới lá…
Nhưng sau khi phun thuốc phải che mưa 2 -3 ngày và ngừng tưới nước, ngừng bón phân để vết bệnh khô đi. Nếu phun thuốc buổi sáng mà chiều gặp mưa thì vẫn cứ thua.
Tuy nhiên, khi lan đã thuần và sống được sau 1 năm, thì lại khác. Mưa nắng tẹt ga. Nắng 40-70% đều vô tư.
Nói chung, để phòng bệnh hiệu quả nhất, thì chục ngày tới nửa tháng, bạn nên phun thuốc trị nấm và vi khuẩn 1 lần (mua bộ đôi trị nấm khuẩn là tốt nhất). Tôi vẫn hay dùng Nano Bạc tuần 1 lần luân phiên với Agrifos400 nửa tháng 1 lần theo hướng dẫn bao bì.
Bên cạnh đó, hai chục ngày 1 lần, tôi lại phun Movento hoặc Fendona kết hợp Pesieu 1 lần để phòng và diệt các loại côn trùng, sâu hại.
Hai tháng phun nước vôi trong 1 lần.
LỜI KẾT
Giống lan vừa đẹp vừa thơm như thế này, rất đáng để sưu tầm. Chơi lan, theo cá nhân tôi, nên làm sao để trong giàn, tháng nào cũng có hoa nở ngoài sân, vậy mới thú vị.
Mùa mưa (mùa hè) đã đến, nói chính xác ra là mùa của bệnh trên lan, mùa của những đau khổ cho người trồng lan, vì thế, tôi đề nghị bạn đọc lại bài 27 và 29 của tôi để bớt đi trái đắng.
Người ta sẽ hạnh phúc hơn khi cho đi chứ không phải nhận lại. Nếu biết thì thấy rất đơn giản, nếu tự mò mẫm thì có khi lại phải trả giá rất đắt. Chính vì lẽ đó, tôi mong bạn sẽ CHIA SẺ ngay khi đọc bài này, để phàm là những ai chơi lan, đều cảm thấy hạnh phúc chứ không phải là chán nản và ức chế khi chơi lan.
Nguyễn Ngọc Hà – Liên Nghĩa, Đức Trọng, Lâm Đồng.
Thủy Tiên Trắng (Kiều Trắng) – Bài 42 – Nguyễn Ngọc Hà – Dân Chơi Lan
THỦY TIÊN TRẮNG (KIỀU TRẮNG) – Bài 42
Viết một bài đơn thuần chia sẻ kỹ thuật trồng và chăm sóc lan thì quá dễ dàng, chỉ đơn giản là chia sẻ lại những gì mình làm mà thôi. Nhưng tôi luôn đòi hỏi cao ở các bài viết của mình cần có sự khác biệt, cần có cảm xúc và phải truyền được cảm hứng cho người đọc muốn sưu tầm ngay giống lan mình chia sẻ. Chính vì thế mà có đôi lúc loay hoay mấy ngày không tìm được sự khác biệt để bắt đầu một bài mới.
Có lẽ dễ nhất là bắt đầu từ cái tên. Một số nơi người ta gọi Kiều là Đèn Lồng, chắc tại nhìn chùm hoa tròn tròn dài dài như cái đèn lồng? Người ta đặt tên Kiều chắc có lẽ liên tưởng tới nét đẹp nàng Thúy Kiều trong Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du. Vậy Thúy Kiều có nét đẹp như thế nào?
Mai cốt cách, tuyết tinh thần, Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười. Kiều càng sắc sảo mặn mà, So bề tài sắc lại là phần hơn. Làn thu thủy, nét xuân sơn. Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh. Một hai nghiêng nước nghiêng thành.
Còn cái tên Thủy Tiên kia, liệu có khi nào hoa nhìn nhang nhác như hoa thủy tiên? Hay là phải soi dưới mặt nước mới thấy nét đẹp của bông hoa vì vòi hoa rũ xuống?
Mà thôi, tên lan cũng như tình yêu vậy! Trái tim có những lý lẽ riêng của nó mà đôi khi lý trí không thể nào hiểu nổi. Yêu thôi, cần gì hiểu.
Lan Thủy Tiên Trắng – Kiều Trắng – Dendrobium farmeri
1. CHỌN GIỐNG
Nếu bạn mua lan bóc từ rừng, chọn được giề nguyên bản là tốt nhất vì khi hoa nở sẽ rất đều. Còn nếu ghép nhiều cụm nhỏ vào 1 giò, thì rất có khả năng khi ra hoa sẽ chùn nở trước chùm nở sau.
Giả hành xanh tươi và vuông đều, ít bị teo tóp và nhăn nheo. Đặc biệt là không được bị gập. Vì bị gập thì chỉ có cắt vứt bỏ mà thôi, rất khó ươm keiki từ giả hành bị gãy. Vì giả hành vuông nên có một số người gọi em nó là Kiều Vuông, cách gọi này không chính xác và tạo ra nhiều sự nhầm lẫn với kiều vàng và kiều mỡ gà cũng có giả hành vuông.
Bên cạnh đó, nếu là giề lớn thì cây lan sẽ rất nhanh hồi sức, mầm bật mạnh và hạn chế được tình trạng cây con nhỏ hơn cây mẹ.
Bạn nên chọn bụi lan còn nguyên lá, không dập nát và loang lổ, thủng hoặc đốm. Do Kiều không có mùa nghỉ hay rụng lá khi ra hoa, nên trồng vào mua nào cũng được, nhưng tốt hơn hết vẫn là trước khi mầm ở gốc bật lên, tức khoảng mùa đông hoặc đầu xuân tháng 10 đến tháng 3 âm lịch.
2. XỬ LÝ GIỐNG:
Cắt tỉa gọn gàng rễ chết, khô, giả hành khô, gãy dập. Cắt lá vàng, vòi hoa cũ. Theo tôi thấy, nên cắt rễ chỉ để lại khoảng 3-5cm rễ để lấy chỗ gắn cho chắc vào giá thể. Ngày mới chơi, tôi tiếc rễ còn tươi mà không cắt đi, sau vài ba tháng thì rễ đó cũng từ từ chết và thối đi, bên cạnh đó lan chậm ra rễ mới hơn.
Ngâm toàn bộ rễ, thân lá vào dung dịch Physan 20 nồng độ 1ml/1 lít nước trong 5-10 phút sau đó vớt ra treo lên cho ráo nước.
Ngâm vào chế phẩm Hùng Nguyễn hoặc các chất kích thích ra rễ và nảy mầm như B1+Atonik…. trong thời gian 60-120 phút (đối với Chế phẩm Hùng Nguyễn) hoặc 10-30 phút đối với các loại thuốc khác như hướng dẫn trên bao bì.
Vớt ra để ráo là có thể ghép được ngay. Nếu chưa chuẩn bị kịp giá thể thì treo ngược chỗ mát và ẩm từ vài ngày tới vài tuần cho tới khi mầm gốc nảy ra cũng được.
Sau khi mới ghép cho ăn nắng 50%, khi rễ bám khỏe ta có thể cho ăn nắng 70%. Như nhà tôi là treo dưới 1 lớp lưới xanh đen của Thái.
3. GIÁ THỂ:
Kiều trắng nói riêng hay kiều nói chung đều là giống lan rễ to trung bình, bộ rễ có thể sống 4-7 năm nếu không bị nấm hoặc úng. Vì vậy, kiều là giống lan không thích bị thay giá thể thường xuyên. Vì vậy bạn nên chọn các loại giá thể có độ bền trung bình 5-10 năm và thoáng là tốt nhất.
Tôi xin gợi ý và phân tích ưu và khuyết của vài loại giá thể như sau:
– LŨA: Rất đẹp, nghệ thuật và bền. Hạn chế là quá khô nên thường thì năm dầu và năm thứ 2 giả hành mọc lên sẽ nhỏ và ngắn hơn giả hành mẹ, lá của giả hành bà, cụ thường sẽ bị vàng và rụng mất (giả hành 5-7 tuổi vẫn còn lá là bình thường). Hơi tốn phân nhưng bộ rễ rất nhiều, hầu như không bị sên hay bọ trĩ, cuốn chiếu….
– CHẬU
+ Chậu đất hoặc chậu nhựa có nhiều lỗ hoặc ít lỗ đều được. Nhưng phải tùy tình hình mức độ thoát nước để tưới cho hợp lý. Nếu trồng chơi thì nên trồng chậu đất nung hoặc chậu sành. Nếu kinh doanh thì nên trồng chậu nhựa.
Nếu bạn trồng chậu nhựa, bạn nên tư vấn cho khách hàng nếu mua về họ thích chuyển sang chậu đất hoặc gỗ cho đẹp thì ngâm chìm cả chậu vào nước 30 phút. Sau đó nắn bóp xung quanh chậu cho rễ không còn dính vào chậu rồi rút nguyên giò lan lên và đặt vào chậu khác. Đứt gãy vài ba cái rễ cũng không sao.
+ Chậu gỗ: Nên chọn chậu gỗ thật bền và nặng (gỗ tốt thường nặng)
– GỖ
Nếu ghép bảng gỗ hoặc khúc gỗ, bạn nên bóc bỏ vỏ. Nên chọn các loại gỗ cứng hoặc bền với nước như dẻ, vải, nhãn, vú sữa già, trắc, cẩm, gốc bằng lăng, chà rằng, chiu riu, lõi mít… Nói chung cứng, bền và không có dầu là được.
Tôi đã từng thất bại thê thảm khi cố gắng thử ghép lên gỗ muồng, cà phê, bơ, xoài, bàng, thông và gỗ dầu.
Hiện giờ, bần cùng hết chậu, hết lũa hết dớn tôi mới phải dùng gỗ. Vì gỗ cũng không đẹp lắm mà còn khô như lũa, đóng hàng khó khăn và gỗ cũng chẳng rẻ gì.
– DỚN BẢNG, DỚN KHÚC
Nếu bạn kiếm được bảng dớn thật to và dày hoặc khúc dớn thật lớn thì thật tuyệt vời. Chỉ cần ngâm nước vôi nửa tiếng rồi rửa sạch, làm móc là có thể dùng. Tưới bón dễ dàng, độ ẩm vừa phải, lan phát triển ổn định và nhanh bám vào giá thể.
Có nhiều bạn nói kiều ưa khô. Nên trồng khô. Đây là một quan niệm sai lầm. Vậy tại sao lại có quan niệm này? Đơn giản vì trồng khô lan lên còi nhưng ít bị nấm và khuẩn vào mùa mưa, lan ít bị chết nên bạn tưởng là em nó thích khô.
Nhiều khi, cái mà bạn cho là lý tưởng thực ra là bạn tưởng nó có lý mà thôi.
Kiều trắng nên trồng đứng, căn sao cho hướng mầm quay đều về các hướng là đẹp nhất. Khi trồng, cần phải giữ cho gốc không được lung lay thì rễ mới nhanh bám vào giá thể.
Cách xử lý giá thể, cách cố định lan vào giá thể mời bạn đọc lại bài GIÁ THỂ TỐT NHẤT CHO LAN (bài 12), CÁCH CỐ ĐỊNH LAN VÀO GIÁ THỂ (bài 10) và CÁCH TRỒNG LAN KIỀU (bài 7). Nếu bạn tìm trên trang cá nhân của tôi quá khó khăn, hãy truy cập trang chúng tôi nhấn vào mục CHĂM SÓC LAN sẽ thấy toàn bộ hơn 40 bài của tôi và 37 bài của thầy Phạm Tiến Khoa.
PHÂN BÓN
Thật ra trồng Kiều Trắng rất dễ. Dù bạn không bón tí phân nào mà chỉ tưới nước lã thôi cũng vẫn ổn. Tuy nhiên, có tí phân vào thì vẫn vượt trội hơn hẳn về mọi mặt.
1 tuần phun chế phẩm Hùng Nguyễn 1 lần. Phun tới khi nào thì ngừng? Khi chuẩn bị mùa nụ và hoa. Hết hoa ta lại phun tiếp.
Đợi khi rễ dài khoảng 5cm ta rắc vài hột phân tan chậm hoặc gắn 1 túi nhỏ phân tan chậm (phân chì, phân xám) lên là xong. Đợi hết hoa của năm sau ta lại gắn lượt phân khác lên (bỏ túi phân cũ đi).
Ngoài ra còn nhiều cách kích hoa khác, bạn có thể tham khảo lại bài 14 và 15 – LÀM LAN NỞ HOA.
Kiều trắng có hai mặt hoa chính đó là cánh trắng, lưỡi trắng mắt vàng hoặc cánh từ phớt tím hồng đến tím hồng, lưỡi cũng phớt tím hồng tới tím hồng và mắt vàng, loại hồng này hầu như không có ở Việt Nam.
THUỐC PHÒNG TRỊ BỆNH
– Nếu phòng đều thì không cần trị bệnh. Khi bị bệnh rồi, thì phải dùng thuốc như bài 28 và 29. Tôi thấy Kiều trắng có một số bệnh thường gặp như thán thư, đốm đen, thối đen, thối nâu, thối nhũn… Để phân biệt được thối nào là thối nào mà dùng thuốc nấm hay khuẩn là cả một vấn đề. Vấn đề đó bài 29 sẽ giúp bạn.
Kiều trắng là giống lan có thể đẻ một năm hai đến ba lứa, vì vậy một năm có khi ra hoa hai lần cũng rất bình thường. Trên giả hành đã ra hoa vẫn có thể tiếp tục ra hoa vào năm sau. Chỉ cần chăm sóc đều đặn vài năm, bạn sẽ có một giò kiều khủng vì tốc độ đẻ của kiều rất nhanh.
Tôi hy vọng sẽ được gặp các bạn tại đó, và hy vọng sẽ được chiêm ngưỡng nét đẹp của các giò lan nhà bạn. Không nhất thiết phải có hoa, hãy mang giò lan bạn ưng ý nhất đi thi. Ban giám khảo chính là mọi người tham dự. Nghe nói giải thưởng rất nhiều và to lắm…(‘_’)
Mong bạn sẽ CHIA SẺ bài này, hãy lan tỏa kiến thức tới cộng đồng chơi lan khắp Việt Nam.
Nguyễn Ngọc Hà – Đức Trọng, Lâm Đồng.
Phân Cho Lan – Nguyễn Ngọc Hà – Dân Chơi Lan
PHÂN BÓN CHO HOA LAN
Nhiều người chơi lan nghĩ rằng hoa lan ở trên rừng không ai bón phân vẫn lên rất xanh tốt, đơm hoa kết trái bình thường. Vậy thì trồng lan ở nhà chắc cũng không cần bón phân vẫn được như ở rừng. Thực tế đã chứng minh điều ngược lại.
Lan ở ngoài tự nhiên vẫn nhận được rất nhiều chất dinh dưỡng từ vỏ cây, lá cây mục, phân chim, xác các loại côn trùng, xác các loại nấm, địa y và dưỡng chất từ nước mưa… Khi chúng ta trồng lan chơi tại nhà, giá thể thường rất sạch sẽ như vỏ thông, dớn, gỗ lũa, viên đất nung… vậy nên chúng ta vẫn nên bón phân cho lan để đạt hiệu quả phát triển tốt hơn. Tôi nhận thấy nếu chúng ta bón phân cho lan cân đối, hài hòa và đầy đủ đều đặn thì cây lan phát triển tốt hơn trên rừng trong môi trường tự nhiên rất nhiều.
Tuy nhiên, có rất nhiều người chơi lan do hiểu chưa tới về việc bón phân cho lan nên đã lạm dụng quá nhiều hoặc bón không cân đối các chất, bón sai cách trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây gây hậu quả cháy lá, chết cây, thối rễ, không ra được hoa và còn nhiều hệ lụy khác.
Tôi rút ra được bài học rằng thà bón ít hoặc không bón còn hơn là bón dư. Vì bón dư chắc chắn lan sẽ chết nếu không cứu chữa kịp thời.
Các loại phân kích thích ra rễ được khuyến cáo nên dùng
để kích thích tạo bộ rễ cho lan khi mới trồng hoặc bộ rễ không đủ để hút chất dinh dưỡng đó là: Chế Phẩm Hùng Nguyễn, Terra Sorb 4, Vitamin B1, N3M, Vinamax Growmore, Rootone, Super Thrive…
Nếu là lan khai thác từ rừng về, trước tiên nên ngâm với Physan20 để diệt khuẩn và nấm, sau đó ngâm với MỘT TRONG SỐ các loại phân kích rễ mới liệt kê bên trên theo liều khuyến cáo của nhà sản xuất. Cá nhân tôi vẫn thường ngâm giống với Chế Phẩm Hùng Nguyễn 6 trong 1 trong thời gian trung bình là 1 tiếng sau đó mới đem trồng vào giá thể.
Sau khi trồng, 5-10 ngày 1 lần đều đặn phun phân kích thích tạo bộ rễ cho tới khi bộ rễ đủ nhiều và khỏe để tự hút chất dinh dưỡng nuôi thân. Thường thì quá trình này sẽ kéo dài từ 3-6 tháng. Bạn cũng có thể luân phiên đổi các loại phân với nhau hoặc pha chung 2 loại lại với nhau, tuy nhiên phải giảm liều lượng của mỗi loại lại một chút.
Các loại phân kích thích bung mầm như Chế phẩm Hùng Nguyễn
, Keiki Super Xanh – Đỏ, Siêu bung đọt nảy chồi của Đầu Trâu hoặc Growmore, Acid Humic, chiết suất tảo biển, chiết suất nhộng tằm, trùng quế, Super Thrive, Atonik, Dekamon…
Bạn chỉ nên dùng 1 loại trong số các loại trên và tuyệt đối không được lạm dụng, phải nghe theo hướng dẫn của nhà sản xuất, nếu vì nôn nóng hoặc muốn thật nhiều mầm thì có thể gây ra teo mắt ngủ hoặc đẻ vô tội vạ gây suy kiệt cho cây và không thể ra rễ được.
Tôi thấy rằng rất nhiều người chơi lan do tâm lý nôn nóng nên mua vô tội vạ các loại phân như hai mục trên tôi liệt kê, thực ra chúng có công dụng tương tự nhau, không cần thiết phải lãng phí tiền bạc như vậy.
Các loại phân đa lượng, trung lượng và vi lượng:
Phân đa lượng là Đạm (N), Lân (P), Kali (K) viết tắt là NPK.
– Trong 3 tháng đầu của quá trình mầm non mọc lên, chúng ta có thể phun phân bón lá giàu đạm là NPK 30-10-10 để tăng sinh khối cho lan được nhanh chóng.
– Trong 3 hoặc 4 tháng tiếp theo nên dùng phân NPK 20-20-20 (nghĩa là 20% đạm, 20% lân, 20% kali
– Trong 3 tháng tiếp theo nữa nên dùng phân giàu lân và kali 6-30-30 để giúp cây lan cứng cáp, chống chịu điều kiện khắc nghiệt của thời tiết và chuẩn bị vào giấc ngủ (đối với lan đa thân có giả hành), sau đó là tạo nụ hoa.
Nếu bạn cảm thấy quá phức tạp thì có thể dùng phân NPK 20-20-20 trong suốt quá trình từ khi nảy mầm tới khi lan ngủ hoặc chuẩn bị ra nụ.
Có một giải pháp rất hay cho các bạn chơi lan tại nhà đó là dùng phân tan chậm (phâm xám, phân chì) của Nhật với các chỉ số NPK 14-13-13. Một năm chỉ cần gắn phân tan chậm 1 lần duy nhất, gắn phân vào thời điểm bộ rễ lan đã dài được 4cm trở nên. Nên nhồi phân vào túi lưới (loại túi bọc bông hoa cúc), sau đó đặt Sát Thành Chậu hoặc cách gốc lan ít nhất 5cm. Tôi thấy cách này rất tiện, tiết kiệm thời gian và sức khỏe, trong giàn tôi tất cả các giống lan trồng chậu, bảng dớn, trụ dớn… tôi đều gắn hoặc bỏ phân tan chậm loại này.
Ngoài đa lượng ra, bắt buộc bạn phải bón cân đối các yếu tố Trung Lượng (Lưu Huỳnh – S, Canxi – Ca, Magie – Mg) và các yếu tố Vi Lượng (Bo, Co, Cu, Fe, Mn, Zn, Si). Trên bao bì phân thường có ghi chữ TE, ví dụ như 20-20-20 TE, nghĩa là trong loại phân đó đã có bổ sung các yếu tố trung vi lượng, tuy nhiên bạn vẫn nên đọc thành phần ghi trên bao bì, vì không phải phân nào cũng đầy đủ cả trung và vi lượng.
Nếu bạn chỉ bón phân NPK mà không bón phân trung và vi lượng thì hậu quả là cây phát triển không khỏe, ít hoa, rụng nụ, dễ bệnh, lá bị hoại tử hoặc sọc, lá nhỏ, nụ không nở được….
Hiện nay trên thị trường ngoài phân bón lá có tích hợp TE (trung vi lượng) thì còn có loại phân tan chậm hữu cơ như 5-5-5Te và 3-6-6Te chuyên dùng cho hoa lan.
Lưu ý khi bón phân:
– Thời điểm phun phân tốt nhất là sáng sớm, sau đó là chiều mát. Nếu trong ngày nhiệt độ lên quá 33 độ C thì khi phun phân lúc 7h sáng, tới 10h30 bạn nên tưới rửa lại lá để tránh tình trạng cháy lá, cháy ngọn lan.
– Trước khi phun phân bón lá nên tưới nhẹ sơ qua để lan hấp thu phân tốt hơn.
– Phun phân bón lá nên ướt mặt dưới của lá vì mặt dưới nhiều khí khổng làm tăng khả năng hấp thu chất. Bên cạnh đó phun phân bón lá tốt nhất là phun ướt bộ rễ hoặc phun vào chất trồng trong chậu để phân ngấm xuống, đây chính là điểm khác biệt của lan so với cây ăn trái, cây công nghiệp và rau màu.
– Cây lan nhỏ thì dùng liều lượng bằng 1/2 so với bao bì hướng dẫn, sau đó tăng dần dần liều lên sau các lần phun và độ lớn về sinh khối của lan. Ví dụ nếu bạn trồng lan chưa bao giờ phun phân, bạn dùng NPK 20-20-20Te liều 2 gam pha 1 lít nước thì có thể cháy ngọn cháy lá và hư rễ, tuy nhiên nếu bạn dùng 0,5gam pha 1 lít sau đó từ từ tăng liều lên, thì sau chục lần dùng phân, khi lan đã quen bạn thậm chí có thể dùng liều 3gam pha 1 lít lan vẫn chịu được.
Phân tích như trên trông thì có vẻ phức tạp, nhưng thực tế lại rất dễ làm. Ví dụ nếu chỉ trồng chơi đôi ba chục tới trăm giò lan, thì quy trình chỉ cần đơn giản như sau: 1 tuần pha Chế Phẩm Hùng Nguyễn + NPKte phun 1 lần; gắn 1 bịch phân tan chậm; khoảng 20-30 ngày phun 1 lần phân bón lá Trung Vi Lượng 1 lần. Quá trình cứ lặp lại như vậy cho tới cách mùa hoa 2 tháng thì ngừng. Nói chung là tôi chỉ dùng chế phẩm Hùng Nguyễn vì thấy sự tiện lợi, rẻ và được nhiều hiệu quả cả kích mầm kích rễ lại tăng đề kháng. Rất dễ mua vì tôi nhận thấy chỗ nào cũng có bán.
Ngoài phân vô cơ, bạn cũng có thể tự ủ phân chuồng với nấm Trychodemar để bón cho lan. Chỉ lưu ý là phải ủ thật kỹ để tăng hàm lượng chất dinh dưỡng lên mức cao nhất, diệt trừ mầm bệnh, côn trùng và cỏ dại. Tuy phân chuồng rất an toàn cho cây và mát rễ, nhưng chưa hẳn đã an toàn cho người và rất dễ là nguồn gốc của nấm khuẩn và côn trùng hại tới lan. Cũng dễ dàng gây úng thối bộ rễ khi mùa mưa tới. Hiệu quả chỉ được tốt nhất trong 1 tới 2 tháng. Bạn nên cân nhắc lợi hại trước khi sử dụng. Các loại phân chuồng có thể ủ để dùng cho lan như Trâu, Bò, Heo, Gà, Dơi, Tằm…
Cách làm: 10 kg phân chuồng ẩm sệt + 30 gam nấm Trychodemar + 300 gam Supe lân trộn đều sau đó đóng vào bịch nilon đen, buộc kín lại rồi để ở góc tối. 50-60 ngày bỏ ra nhồi phân vào chiếc bít tất (dớ) rồi gắn lên giò lan. Sau 2 tháng lại gắn thêm 1 lần nữa là đủ 1 năm sinh trưởng của lan.
Quan điểm cá nhân tôi luôn là đơn giản hóa việc bón phân cho lan, sao cho an toàn tiết kiệm thời gian và sức khỏe. Ngoài các cách trong bài viết, còn rất rất nhiều công thức cũng như phương pháp và loại phân bón cho lan. Mỗi nghệ nhân sẽ đều có một bí quyết riêng đều đáng để chúng ta tham khảo và thực nghiệm. Mong rằng các bạn sẽ tự tìm ra phương pháp tốt nhất cho giàn lan nhà mình để có những giò lan đẹp thỏa niềm đam mê.
Nguyễn Ngọc Hà – Đức Trọng, Lâm Đồng
Bài 21: Trồng Và Chăm Sóc Lan Bạch Hạc Langbiang – Nguyễn Ngọc Hà
Theo kinh nghiệm trồng và chăm sóc mấy năm nay, em Hạc này thích mát mẻ, thích ánh sáng dịu dàng 50%. Bị dính nước thì lâu khô vì quá nhiều lông đen. Vì nước đọng lâu khô nên em này dễ bị thối mất mầm non.
Ba năm trước tôi có ghép hơn chục giò, tôi thấy như này: giò treo ăn nắng 70% như giả hạc thì èo uột, giả hành hơi bị tóp teo, không căng. Giò treo ngoài mưa thì đi chầu ông bà ông vải sau vài trận mưa đầu mùa dù có xịt thuốc nấm. Chỉ
còn lại giò trong mái nilon và ăn nắng dịu dàng là phát triển rất đẹp.
Em này thích khô ráo, giá thể là gỗ hoặc lũa. Tôi có ghép vào chậu với giá thể rất xốp và không đọng nước là dớn sợi, than mà nó cứ tèo mất mầm, cứ ra mầm nào là tèo mầm đó (Nói chung ghép chậu vẫn sống nhưng non nghề thì khó). Chỉ ghép trên gỗ là còn nguyên vẹn.
Hoa thơm, bền hơn 1 tháng. Một mắt ra từ 1-3 bông hoa. Cánh sáp bóng rất đẹp.
Ngày tưới 1-2 lần vào gốc là đủ, hạn chế tưới vào ngọn và lá. Em này dễ bị rệp sáp, rệp bông nên cần kiểm tra gốc thường xuyên.
Để chinh phục được em có lông đen này cũng khá khó. Nếu bạn ở xứ nóng thì có khi năm đầu tiên em nó chưa quen thời tiết sẽ khó hoa. Năm hai có thể hoa mà có lẽ không nhiều.
À, Langbian là 1 ngọn núi rất cao tại huyện Lạc Dương thuộc tỉnh Lâm Đồng. Cách Đà Lạt 30km, cách nhà tôi 60km.
Em hạc này giờ hiếm vì khai thác mấy năm trước quá tàn bạo, mà người trồng không biết cách nên chết gần như hết. Sắp tuyệt chủng ngoài tự nhiên rồi!
Nguyễn Ngọc Hà
[tintuc][/tintuc]
Cập nhật thông tin chi tiết về Bài 28: Thuốc Cho Lan – Nguyễn Ngọc Hà trên website Duhocaustralia.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!